Guliston davlat universiteti b. A. Xasanov, A. A. Xashimov, A. B. Muxametov, A. A. Abduvohidov buxgalteriya hisobi

2.8. Pul mablag‘larni hisobga olish bo‘yicha amaliy mashg‘ulot


Kassa operatsiyalarini hisobga olish bo‘yicha amaliy mashg‘ulot

№ 1-misol.

“Bahrom”MChJ tashkilotining kassa kitobiga ko‘ra quyidagi kassa operatsiyalari qayd etildi:
Jurnal-order № 1 va № 1qaydnoma tuzing. 2019 yil 31 dekabrdagi sanaga 5010 “Milliy valyutadagi pul mablag‘lari” hisobvarag‘i qoldig‘ini hisoblang.
2019 yil 1 dekabrga kassa qoldig‘i – 300 000 so‘m.

№	Xo‘jalik operatsiyalari mazmuni	Sana	Summa (so‘m)	Hisobvaraqlarning bog‘lanishi
				debet	kredit
1	Sotilgan mahsulotlar uchun xaridorlardan olingan pul	01.12	4 574 750
2	Ish haqi berish uchun kassaga naqd pul kirim qilindi	03.12	450 000 000
3	Oldin qilingan da’volar uchun kassaga summalar qabul qilindi	03.12	524 450
4	Sotib olingan uskunalar uchun naqd pul to‘landi	05.12	4 555 000
5	Korxona kassasida pul mablag‘larining kamomadi aniqlandi	05.12	300 000
6	Aloqa xizmatlari uchun mol etkazib beruvchilarning hisobvaraqlari to‘landi	05.12	250 000
7	Iste’mol qilingan elektr energiyasi uchun kommunal xizmatlarni etkazib beruvchilarga pul berildi	06.12	460 000
8	Korxonaga moddiy zarar etkazgani uchun xodim hisobidan pul kirim qilindi	10.12	250 000
9	Ta’sischilar korxona ustav kapitaliga badallarini naqd pul hisobiga o‘tkazildi	10.12	4 444 000
10	Ijarachilardan ijara to‘lovi qabul qilindi	14.12	2 500 000
11	Kassadan limitdan ortiqcha pul mablag‘lari hisob-kitob hisobvarag‘iga o‘tkazildi	14.12	270 000 000
12	Soliqlar byudjetga naqd pul bilan o‘tkazildi	17.12	45 000 000
13	Homiladorlik va tug‘ish uchun yordam puli berildi	18.12	3 200 000
14	Naqd pulda olingan bo‘naklar summasi aks ettiriladi	19.12	35 000 000
15	Qisqa muddatli bank krediti olindi	19.12	25 000 000
16	Ishlab chiqarishlarga xizmat ko‘rsatish xarajatlari naqd pulda to‘landi	22.12	5 455 000
17	Byudjetdan tashqari fondlarga to‘lovlar to‘landi	22.12	45 000 000
18	Xodimlarga ish haqi to‘landi	25.12	15 200 450
19	Hisobdor shaxslar kassaga ishlatmagan pul mablag‘larini qaytarildilar	25.12	550 000
20	Bank krediti bo‘yicha qarzni qisman qaytarib berildi	25.12	56 000 000
21	Safar xarajatlari uchun hisobdor shaxslarga pul berildi	30.12	1 500 000
22	Xodimlarga ish haqi to‘landi	30.12	5 600 000
23	Ijro varaqalari bo‘yicha kassadan pul berildi	30.12	4 500 000
24	Kassada pul mablag‘larining kamomadi aniqlandi	30.12	654 000
25	Limitdan ortiqcha naqd pul qoldig‘i kompaniyaning hisob-kitob hisobvarag‘iga qaytarildi	30.12	8 560 000
26	Xaridor va buyurtmachilardan pul kirim qilindi	31.12	5 264 000
27	Xo‘jalik xarajatlari uchun hisobdor shaxslarga kassadan pul berildi	31.12	1 800 000
28	Ta’sischilarga kassadan dividendlar to‘landi	31.12	63 000 000
29	Boshqa debitorlardan pul kirim qilindi (ko‘rsatilgan xizmatlar uchun)	31.12	3 985 000
30	Kasallik varaqasi bo‘yicha yordampuli berildi	31.12	682 000

2019 yil 31 dekabrdagi qoldiq ___________ sum.

Yechim
1. Xo‘jalik operatsiyalari bo‘yicha buxgalteriya bog‘lamalarini tuzamiz:

№	Xo‘jalik operatsiyalari mazmuni	Sana	Summa (so‘m)	Hisobvaraqlarning bog‘lanishi
				debet	kredit
1	Sotilgan mahsulotlar uchun xaridorlardan olingan pul	01.12	4 574 750	5010	4010
2	Ish haqi berish uchun kassaga naqd pul kirim qilindi	03.12	450 000 000	5010	5110
3	Oldin qilingan da’volar uchun kassaga summalar qabul qilindi	03.12	524 450	5010	4860
4	Sotib olingan uskunalar uchun naqd pul to‘landi	05.12	4 555 000	6010	5010
5	Korxona kassasida pul mablag‘larining kamomadi aniqlandi	05.12	300 000	5910	5010
6	Aloqa xizmatlari uchun mol etkazib beruvchilarning hisobvaraqlari to‘landi	05.12	250 000	6010	5010
7	Iste’mol qilingan elektr energiyasi uchun kommunal xizmatlarni etkazib beruvchilarga pul berildi	06.12	460 000	6010	5010
8	Korxonaga moddiy zarar etkazgani uchun xodim hisobidan pul kirim qilindi	10.12	250 000	5010	4730
9	Ta’sischilar korxona ustav kapitaliga badallarini naqd pul hisobiga o‘tkazildi	10.12	4 444 000	5010	4610
10	Ijarachilardan ijara to‘lovi qabul qilindi	14.12	2 500 000	5010	4890
11	Kassadan limitdan ortiqcha pul mablag‘lari hisob-kitob hisobvarag‘iga o‘tkazildi	14.12	270 000 000	5110	5010
12	Soliqlar byudjetga naqd pul bilan o‘tkazildi	17.12	45 000 000	6410	5010
13	Homiladorlik va tug‘ish uchun yordampuli berildi	18.12	3 200 000	6990	5010
14	Naqd pulda olingan bo‘naklar summasi aks ettiriladi	19.12	35 000 000	5010	6310
15	Qisqa muddatli bank krediti olindi	19.12	25 000 000	5010	6810
16	Ishlab chiqarishlarga xizmat ko‘rsatish xarajatlari naqd pulda to‘landi	22.12	5 455 000	2710	5010
17	Byudjetdan tashqari fondlarga to‘lovlar to‘landi	22.12	5 000 000	6520	5010
18	Xodimlarga ish haqi to‘landi	25.12	55 200 450	6710	5010
19	Hisobdor shaxslar kassaga ishlatmagan pul mablag‘larini qaytarildilar	25.12	550 000	5010	4230
20	Bank krediti bo‘yicha qarzni qisman qaytarib berildi	25.12	56 000 000	6810	5010
21	Safar xarajatlari uchun hisobdor shaxslarga pul berildi	30.12	1 500 000	4220	5010
22	Xodimlarga ish haqi to‘landi	30.12	5 600 000	6710	5010
23	Ijro varaqalari bo‘yicha kassadan pul berildi	30.12	4 500 000	6990	5010
24	Kassada pul mablag‘larining kamomadi aniqlandi	30.12	654 000	5910	5010
25	Limitdan ortiqcha naqd pul qoldig‘i kompaniyaning hisob-kitob hisobvarag‘iga qaytarildi	30.12	8 560 000	5110	5010
26	Xaridor va buyurtmachilardan pul kirim qilindi	31.12	5 264 000	5010	4010
27	Xo‘jalik xarajatlari uchun hisobdor shaxslarga kassadan pul berildi	31.12	1 800 000	4230	5010
28	Ta’sischilarga kassadan dividendlar to‘landi	31.12	63 000 000	6610	5010
29	Boshqa debitorlardan pul kirim qilindi (ko‘rsatilgan xizmatlar uchun)	31.12	3 985 000	5010	4890
30	Kasallik varaqasi bo‘yicha yordampuli berildi	31.12	682 000	6990	5010

2. № 1 Jurnal-order va № 1 qaydnoma tuzish.

Kassa operatsiyalarini hisobga olish uchun sintetik hisob jurnal-order № 1 va qaydnoma № 1 registri qo‘llaniladi. Jurnal-order № 1 5010 “Milliy valyutadagi pul mablag‘lari” hisobvarag‘ining krediti bo‘yicha aylanmani (oborot) tegishli hisobvaraqlarning debetidan aks ettiradi. № 1qaydnoma hisobvaraqning debeti bo‘yicha aylanmani tegishli hisobvaraqlarning kreditidan 5010 “Milliy valyutadagi pul mablag‘lari” aks ettiradi.
№ 1-jurnal-orderni tuzing va 5010 hisobvarag‘ining kredit aylanmasini boshqa hisobvaraqlar debetida aks ettiring (ming so‘m):

D -t Sana	2710	4230	5110	5910	6010	6410	6520	6610	6710	6810	6990	Jami
05.12				300	4 805							5105
06.12					460							460
14.12			270000									270000
17.12						45 000						45000
18.12							3 200					3200
22.12	5 455						5 000					10455
25.12									55 200	56 000		111200
30.12		1 500	8 560	654					5 600		4 500	20814
31.12		1 800						63 000			682	65482
Jami	5 455	3 300	278560	954	5 265	45 000	8 200	63 000	60 800	56 000	5 182	531716

№ 1 qaydnomani tuzing va 5010 hisobvaraqning debet aylanmasini boshqa hisobvaraqlar kreditida aks ettiring (ming so‘m):

K-t Data	4010	4230	4610	4730	4890	5110	6810	Itogo
01.12	4 575							4 575
03.12					524	450 000		450 524
10.12			4 444	250				4 694
14.12					2 500			2 500
19.12	35 000						25 000	60 000
25.01		550						550
31.01	5 264				3 985			9 249
Itogo	44 839	550	4 444	250	7 009	450 000	25 000	532 092

2019 yil 1 dekabrga qoldiq – 300 000 so‘m.

2019 yil 31 dekabrga qoldiq– 676 000 so‘m. (300 000 + 532 092 000 – 531 716 000)