Guliston davlat universiteti b. A. Xasanov, A. A. Xashimov, A. B. Muxametov, A. A. Abduvohidov buxgalteriya hisobi

Tashkilotning valyuta hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalar hisobi
Valyuta tushumini olish va O‘zR ichki bozorida chet el valyutasini sotish bilan bog‘liq operatsiyalarning hisobini ko‘rib chiqamiz.
Misol
Xorijiy xaridordan shartnomaga asosan tashkilot $ 84 000 daromad oldi. Tashkilotning valyuta hisob raqamiga tushum 2019 yil 04.11 da kelib tushgan. Valyuta tushgan sanasida dollar kursi so‘mga nisbatan $ 1 = 945 so‘m edi.
42 000 AQSh dollari miqdoridagi tushum 2019 yil 12.11 da kompaniya talabiga binoan O‘zR ichki valyuta bozorida sotish uchun uning joriy valyuta hisob raqamidan hisobdan chiqarildi. Valyuta tushumini hisobdan chiqarish sanasida uning kursi bir dollarga 950 so‘mni tashkil etdi. Chet el valyutasini sotish sanasida (2019 yil 20.11) uning o‘zbek so‘miga nisbatan kursi 960 so‘mni tashkil etdi. Bankka hisoblangan va to‘langan komission mukofot 201 600 so‘mni tashkil etdi.
Buxgalteriya o‘tkazmalarini tuzing va valyuta sotishdan ko‘rilgan moliyaviy natijani hisoblang.

Xo‘jalik operatsiyalari mazmuni	Summa (so‘m)	Hisobvaraqlarning bog‘lanishi
		Debet	Kredit
Shartnoma bo‘yicha jo‘natilgan mahsulotlar uchun eksport tushumini tashkilotning valyuta hisob-kitobi hisobvarag‘iga kirimi aks ettiriladi (84 000 doll.∙x 945 so‘m)	79 380 000	5210	4010
Valyuta hisob-kitobi hisobvarag‘idan sotish uchun mo‘ljallangan chet el valyutasi hisobdan chiqarildi (42 000 doll. x 950 so‘m)	39 900 000	5710	5210
Sotiladigan xorijiy valyuta valyuta kursi sotish sanasida ijobiy o‘zgargani hisobidan daromad aks ettirildi ((42 000 doll. x 960 so‘m) - (42 000 doll. x 950 so‘m)	420 000	5710	9540
Chet el valyutasini sotishdan olingan pul mablag‘lari so‘m hisobida hisob-kitob hisobvarag‘iga qabul qilindi (42 000 doll. x 960 so‘m)	40 320 000	5110	5710
Bankka hisoblangan komission mukofot aks ettirildi	201 600	9430	6990
Bankka to‘langan komission mukofoti aks ettirildi	201 600	6990	5110
Xorijiy valyutani sotishdan olingan foyda tashkilotning boshqa daromadlar tarkibiga qabul qilindi (40 320 000 so‘m – 201 600 so‘m – 39 900 000 so‘m)	218 400	9220	9320

O‘zR ichki valyuta bozorida xorijiy valyutani sotib olish bilan bog‘liq operatsiyalar hisobini ko‘rib chiqamiz.

№ 3-misol.

2019 yil 13.12 da tashkilot o‘zining hisob-kitob hisobvarag‘idagi pul mablag‘laridan 21 900 AQSh dollar miqdorida xorijiy valyutani sotib olish uchun 21 024 000 so‘m miqdorida pul o‘tkazdi. Bu pul xorijiy mijoz bilan hisob-kitob qilish uchun zarur bo‘lgan. Pul o‘tkazish sanasida AQSh dollari kursi so‘mga nisbatan bir dollar 960 so‘m. Valyuta hisob-kitob hisobvarag‘iga sotib olingan xorijiy valyutaning olingan sanasi (17.12.2019) bo‘yicha uning dollarga nisbatan kursi 965 so‘mni tashkil etdi.
Bankga hisoblangan va to‘langan komission mukofoti 105 120 so‘mni tashkil etdi.
Chet el valyutasini sotib olish bo‘yicha buxgalteriya operatsiyalarini qayd qiling va operatsiyaning moliyaviy natijasini aniqlang.