Guliston davlat universiteti b. A. Xasanov, A. A. Xashimov, A. B. Muxametov, A. A. Abduvohidov buxgalteriya hisobi



Download 2,34 Mb.
bet461/525
Sana13.07.2022
Hajmi2,34 Mb.
#793246
1   ...   457   458   459   460   461   462   463   464   ...   525
Bog'liq
Muxametov A.B. BUXGALTERIYA HISOBI - DARSLIK

Bo‘nak (fr. avance) - mo‘ljallangan xarajat va to‘lov uchun berilgan pul mablag‘lari. Markaziy bankning ko‘rsatmasiga ko‘ra bo‘nak iqtisodiyotda kassa jarayonlarini olib borish qoidalariga asosan qat’iy belgilangan maqsadlar uchun beriladi.
Buxgalter - buxgalteriya hisobi bo‘yicha mutaxassis, “buxgalter” so‘zi birinchi marta XV asrda paydo bo‘lgan. Buxgalter mutaxassisligiga birinchi marta “Insbrug” hisob palatasi ish yurituvchisi Kristofor Shtexer ega bo‘lgan (1498 y.). Umuman, buxgalter ma’lum bir huquq va majburiyatlarga ega bo‘lgan xodim hisoblanadi. Buxgalter aniq bir ish va ma’lum xo‘jalik faoliyatining hisobi va nazoratini olib boradi. Lavozimi va bajarayotgan ishiga ko‘ra, buxgalter katta va bosh hisobchi bo‘lishi mumkin. Katta buxgalter buxgalteriyaning bir bo‘limini boshqarsa, bosh hisobchi butun bir xo‘jalik yurituvchi sub’ektning buxgalteriyasi faoliyatini boshqaradi.
Iqtisoddagi o‘zgarishlar, korxonalarga mustaqillik berilishi, xususiy korxonalarning ochilishi, qo‘shma korxonalarning tashkil etilishi, fermer xo‘jaliklarining yuzaga kelishi va boshqa sharoitlar buxgalterlarning rolini yanada oshiradi. Buxgalter nafaqat buxgalteriya hisobini yurgizishni, balki, iqtisodni, ishlab chiqarishni tashkil etishni, iqtisodiy tahlilni, hisoblash mashinalaridan yaxshi foydalana olishni, moliya, kredit, statistika, huquq va boshqa soha ishlarini ham chuqur egallagan bo‘lishi lozim.
Buxgalteriya - buxgalteriya hisobini tashkil etadigan va olib boruvchi apparat. Buxgalteriya mustaqil bo‘lim bo‘lib, korxonaning boshqa bo‘limlari tarkibiga kirmaydi. Buxgalteriyani bosh hisobchi, agar bosh hisobchi lavozimi belgilanmagan bo‘lsa, katta buxgalter boshqaradi.
Buxgalteriya bo‘limi buxgalteriya hisobini tashkil etishi va olib borishi lozim, xo‘jalik jarayonlarining qonuniyligi va maqsadliligini nazorat qilish, hisobot tuzish, moliyaviy qonunlarga bo‘ysunishini ta’minlashi va boshqa vazifalarni bajarishi lozim.
Buxgalteriyaning tarkibi iqtisodiyot tarmog‘i va korxonada buxgalteriya hisobini qanday tashkil etilganligiga bog‘liq. Katta korxonalarda bosh hisobchi, uning o‘rinbosari belgilanadi. Bosh hisobchi boshqaradigan buxgalteriyaga: xom-ashyo va materiallar hisobi, tayyor mahsulot hisobi, mehnat haqi hisobi, asosiy vositalar hisobi bo‘limlari kiradi. Bo‘limlar soni ma’lum sharoitlarga bog‘liqdir. Kichik korxonalarda esa, bo‘limlar tashkil etilmaydi, ya’ni xizmatchilar o‘rtasida hisob ishlari taqsimlanadi. Vazirlik va tarmoqlarda markazlashgan buxgalteriya yoki buxgalteriya boshqarmasi tashkil etiladi, ular shu tarmoq korxona va tashkilotlaridan buxgalteriya hisobotlarini qabul qilib, yig‘ma hisobotlar tuzadilar va ularni tahlil qilib, ma’lum bir xulosalar qabul qiladilar va ko‘rsatmalar beradilar, tekshirishlar o‘tkazadilar.

Download 2,34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   457   458   459   460   461   462   463   464   ...   525




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish