Guliston advlat universiteti

Savol va topshiriqlar

1. Tizimli dasturiy ta'minot qanday vazifalarni bajaradi?

2. Tizimli dasturiy ta'minotning tarkibiy qismlarini sanab bеring.

3. Asosiy dasturiy ta'minot tarkibiga kiruvchi dasturlarni aytib bеring.

4. Xizmat ko’rsatuvchi dasturiy ta'minotning vazifasi nimalardan iborat?

5. Opеratsion tizim nima? Uning tarkibiga qanday dasturlar kiradi?

6. Disk opеratsion tizimi (MS DOS) xakida nimalarni bilasiz?

7. OT va grafik intеrfеysli OTga misol kеltiring.

1. Tizimli dasturiy ta’minot

Bazaviy dasturiy ta’minlanish (base software)-kompyuterini ishlashini ta’minlovchi dasturiy vositalarning eng kichik majmuasidir.Servisli dasturiy ta’minlanish - bazaviy dasturiy ta’minlanishning imkoniyatlarini oshiruvchi va foydalanuvchiga qulayroq ish muhitini tashkil qiluvchi dasturlar va dasturiy majmualardir.Bazaviy dasturiy ta’minlashga quyidagilar kiradi:

• 
  operatsion tizim;
  
• 
  operatsion qobiq(matnli va jadvalli);
  
• 
  tarmoqli operatsion tizim.
  

Operatsion tizim foydalanuvchi fayillarni bajarish, EHM hisoblash resurslarini rejalashtirish va boshqarish uchun mo’ljallangan.Dasturiy ta’minlash va operatsion tizimlar sektorida IBM, Microsoft, NISYS, Nowel firmalari etakchi o’rin egallaydilar. Operatsion tizimlarni sotishdan daromad yiliga o’rtacha 20 mil dollardan oshib ketadi. Operatsion tizimlarning eng keng tarqalgan turlarini ko’rib chiqamiz.

• 
  Xotirani boshqarish (o’natilayotgan kenglikning eng katta hajmi, xotiraning turlari, xotiradan foydalanishning texnik ko’rsatkichlari);
  
• 
  Operatsion tizim tarkibidagi yordamchi dasturlar (utilit)ning vazifaviy imkoniyatlari;
  
• 
  Disk kompressiyasining mavjudligi;
  
• 
  Fayllarni arxivga joylashtirish imkoniyatlari;
  
• 
  Ishning ko’p vazifasi tartibini to’xtatib turish;
  
• 
  Tarmoqli dasturiy ta’minotni to’xtatib turish;
  
• 
  Sifatli hujjatlarning mavjudligi;
  
• 
  Instollyatsiya jarayoning sharoitlari va murakkabligi.
  

2. Tizim dasturiy ta'minot  (System software) - kompyuter va kompyuter tarmoqlarining ishlashini ta'minlash uchun mo'ljallangan dasturlar va dasturiy tizimlarning to'plami. Tizim dasturiy ta'minot  quyidagi vazifalarni bajaradi:

• 
  boshqa dasturlarning ishlashi uchun ish muhitini yaratish;
  
• 
  kompyuterning o'zi va kompyuter tarmog'ining ishonchli va samarali ishlashini ta'minlash;
  
• 
  diagnostika, nosozliklar, xatolar va nosozliklarni lokalizatsiya qilish va kompyuter uskunalari va kompyuter tarmoqlarining profilaktikasi;
  
• 
  yordamchi texnologik jarayonlarni amalga oshirish (nusxalash, arxivlash, dastur va ma'lumotlar bazasi fayllarini tiklash va hk).
  

3. KOMPYUТERNING DASТURIY ТA’MINOТI Shaxsiy kompyuter ikkita tashkiliy qismlardan iboratligini biz oldingi bobda aytib o‘tgan edik. Bular apparat ta’minot (hardware) va dasturiy ta’minot (soft­ware)lardir. Apparat ta’minoti — bu, birinchi navbatda kompyuterning asosiy texnik qismlari va qo‘shimcha (atrof) qurilmalaridir. Dasturiy ta’minot kompyuterning ikkinchi muhim qismi bo‘lib, u ma’lumotlarga ishlov beruvchi dasturlar majmuasini va kompyuterni ishlatish uchun zarur bo‘lgan xujjatlarni o‘z ichiga oladi. Dasturiy ta’minotsiz xar qanday kompyuter bamisoli bir parcha temirga aylanib qoladi.