Gulchehra izbullaeva pedagogika nazariyasi

shayxlar
– Najmiddin Kubro (1145-1221),Fariduddin Attor 
(1148-1221), Majididdin Bag’dodiy (1150-1219), Bahovuddin Valad 
(1152-1231), Muslihiddin Sa’diy (1184-1292), Shams Tabriziy (1185-
1248), Sayfiddin Boxarziy (1190-1261), Sa’diddin Hamaviy (1191-
1252), Jaloliddin Rumiy (1207-1273), Najmiddin Roziy (vaf. 1278), 
Hasan Bulg’oriy (1208-1273); Hazrat Sayyid Amir Kulol (1288-
1370); 

---

11 
huquq ijodkorlari
– Muhammad Izzuddin Xorazmiy (vaf. 
1250), Abdulmanoqib Zanjaniy (vaf. 1258), Shamsuddin Xusravshoxi 
(1184-1252); 
tarixchilar
– Ibn al-Asir (1160-1244), Shahobiddin Muhammad 
an-Nasafiy 
(1177 
-1249), 
Yoqut 
al-Hamaviy 
(1179-1229), 
Minhojuddin al-Juzjoniy (1193-1262), Alouddin Otamalik Juvayniy 
(1226-1283), 
Fazlulloh 
Rashididdin 
(1247-1318), 
Nosiruddin 
Burhoniddin Rabg’uziy (1250-1330); 
faylasuf olimlar 
– Shaxobiddin Suxravardiy (1145-1294), 
Sirojiddin Urmaviy (1198-1283), Nosiriddin Tusiy (1201-1274), 
Aziziddin Nasafiy (1220-1305), Mahmud Shabustariy (1287-1320); 
adabiyotshunos, shoirlar
– Ahmad Yugnakiy (XII-XIII), Avfiy 
Buxoriy (1177-1233), Sayfiddin Isfarangiy (1261 yilda vafot etgan), 
Yunus Emra (1240-1321), Pahlavon Mahmud (1247-1326), Rukniddin 
Qubaviy (XIII), Xusrav Dehlaviy (1253-1325), Ziyovuddin Naxshabiy 
(1263-1350) ijodi, ilmiy faoliyati tahsinga sazovordir. Ularning ilmiy 
merosi Sharq xalqlari qalbida kelajakka ishonch, insonparvarlik, 
ma’naviyat o’chog’ini yoqdi. 
Ushbu davr allomalari arab, fors va turkiy tillarda ijod qildilar. 
Asarlarida diniy va dunyoviy qarashlarni yoritib, insonning kamoloti 
va kelajagi haqida qayg’urdilar. Nafsni tiyish, manmanlik va 
takabburlikka berilmaslik, ilm egallashi, uztoz va shogird munosabati, 
ajdodlar merosiga sadoqat, ota-ona va qavm-qarindoshga hurmat, oila 
madaniyati, vatanparvarlik hamda insonparvarlik g’oyalarini tarannum 
etdilar. 
Ushbu o’quv qo’llanmada: 
– Mo’g’ullar hujumi arafasida Movarounnahr, Xuroson va 
Xorazmda ijtimoiy-ma’naviy hayot; Mo’g’ullarning Movarounnahr, 
Xuroson va Xorazmga istilochilik yurishlari; Temur Malik jasorati; 
Buxoro va Samarqandning bosib olinishi; Gurganj (Urganch) qamali; 
Najmiddin Kubro jasorati; Jaloliddin Manguberdi – Vatan 
himoyachisi; Uning Xurosondagi faoliyati; Mahmud Yalavoch; 
Mahmud Torobiy qo’zg’oloni; Mas’udbekning noib etib tayinlanishi; 
– Buxoro, Samarqand, Xorazmda ta’lim tizimi, maktab va 
madrasalar, ta’lim maqsadi, shakl, metod va vositalari, ustoz va 
shogird munosabatlari haqida; 

---

12 
– Xalq pedagogikasi: hajviya, latifa, hikoya va xalq rivoyatlarida 
vatanparvarlik, 
insonparvarlik 
g’oyalari; 
Muhammad 
Avfiy 
Buxoriyning 
«Javome’ ul-hikoyot va lavome’ ul-rivoyot» 
(«Hikoyatlar to’plami va rivoyatlar ziyosi»); 
– Alohida ta’kidlab o’tish joizki, ijtimoiy-siyosiy beqaror davrda 
ham ijodkor va iste’dodli shaxslar, shoir-u – yozuvchilar, fuzalo va 
olimlar, me’morlar, san’at ahli ma’naviy hayot sohalariga o’z asarlari 
bilan hissa qo’shganlar. Shuning uchun ushbu asrda yashab ijod qilgan 
Najmiddin Kubro (1145-1221), Muslihiddin Sa’diy Sheroziy (1184-
1292), Nosiriddin Tusiy (1201-1274), Jaloliddin Rumiy (1207-1273), 
Aziziddin Nasafiy (1220-1305), Pahlavon Mahmud (1247-1326), 
Nosiruddin Burhoniddin Rabg’uziy (1250-1330), Xusrav Dehlaviy 
(1253-1325), Ziyovuddin Naxshabiy (1263-1350) kabi buyuk 
siymolarning hayotiga alohida e’tibor qaratilib, ijodidan namunalar 
keltirilgan hamda pedagogik qarashlari yoritilgan.