Gul – o‘simliklarning generativ ko‘payish organi

7.2. Gullarning xilma-xilligi

Gullar bir jinsli yoki ikki jinsli bo‘ladi. Gulda faqat urug‘chi yoki changchining o‘zi bo‘lsa, bunday gul bir jinsli gul deyiladi (tol, gazanda, tut, qayin). Agar gulda faqat changchi bo‘lsa, bunday gul changchili gul deyiladi. Aksincha, gulda faqat urug‘chi bo‘lsa, bunday gul urug‘chili gul deb ataladi.

Bitta gulda ham changchi, ham urug‘chi bo‘lsa, bunday gul ikki jinsli gul deyiladi (o‘rik, gilos, olma, shaftoli). Juda ko‘pchilik o‘simliklarning guli ikki jinsli bo‘ladi.

Ayrim o‘simliklarning bitta tupida ham changchi, ham urug‘chi gul alohida-alohida joylashadi. Bunday o‘simliklar bir uyli o‘simlik deyiladi.

Bir turdagi o‘simlikning changchili gullari bir tupda va urug‘chili gullari boshqa tupda bo‘lsa, bunday o‘simliklar ikki uyli o‘simlik deyiladi. Masalan: tol, terak va gazanda.

Gullar to‘g‘ri va qiyshiq gullarga bo‘linadi. Agar gulqo‘rg‘on ikkitadan ortiq teng bo‘lakka ajralsa, u to‘g‘ri gul deyiladi. Masalan, olma, na’matak, behi va shaftoli guli. Bordi-yu, gul faqat teng ikki bo‘lakka ajralsa yoki umuman teng bo‘lakka ajralmasa, u qiyshiq gul deyiladi. Bunga gladiolus, nastarin, isfarak, rayhon, marmarak, kiyiko‘t, burchoq, loviya, beda va boshqalarning gullari kiradi.

Shuni ham aytish kerakki, ayrim gullar, masalan, g‘o‘za guli olma gulidan gulkosachasining tashqi tomonidagi yirik tishchali uchta bargchasi (ostgulkosachasi) bilan farq qiladi. Shuningdek, g‘o‘zaning urug‘chisi o‘ziga xos tuzilgan.

Demak, gullar bir yoki ikki jinsli bo‘ladi. Ayrim jinsli gullar o‘simlikda joylashishiga qarab, bir uyli va ikki uyli bo‘ladi.