Grek alifbosi va uning yozilishi

Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagokika instituti

Sirtqi (maxsus sirtqi) bo’limi texnologik ta’lim yo’nalishi

S2302-21 guruh talabasining

Mustaqil ishi

Fan nomi: chizma geometriya va texnik grafika

Mavzu: grek alifbosi va uning yozilishi

Bajardi: tojiboyeva maftuna

Tekshirdi: abdullayev bunyod

Grek alifbosi va uning yozilishi

Grek tili

Grek tili — Hind-yevropa tillari oilasining grek guruhiga mansub. Janubiy Balqon yarim orol va unga chegaradosh Ioniya va Egey dengizi boʻylarida hamda Jan. Albaniya, Misr, Janubiy Italiya hududlarida tarqalgan. Bu tilda Gresiyada 9,3 mln., Kiprda 530 mingdan ziyod kishi soʻzlashadi (1990-yillar oʻrtalari). Gresiya va Kiprning (turk tili bilan bir qatorda) rasmiy tili. Grek tili Qad. Maketon tili bilan qarindoshdir. U tarixan 3 davrga boʻlinadi: qad. (yunon tili), oʻrta (5—7-asrlar), yangi (15-asrdan boshlab) Grek tili Bu tilda turli shevalar mavjud. Mazkur til boy adabiyotga ega. Qad. grek (yunon) tilida yozilgan tarixiy va madaniy yodgorliklar saqlanib qolgan.

Yunon alifbosi

Yunon alifbosida jami 24 ta harf mavjud. U miloddan avvalgi IX yilda ishlab chiqilgan va agar uning kelib chiqishi haqida o'ylashimiz kerak bo'lsa, u Finikiyadan kelib chiqqan bo'lar edi. Yunonlar uni o'zlarining yozuvlari va ularni aniqlaydigan tovushlarga aylanmaguncha moslashtirdilar va o'zgartirdilar.

Yunon alifbosining diqqatga sazovor joylaridan biri shundaki, u boshqacha fonetik belgilar unli yoki undosh bo'ladimi, har bir harfni farqlash haqida gap ketganda. Albatta, qadimgi va zamonaviy yunon alifbosi bir xil harflarga ega, ammo shubhasiz, u juda katta farqlarga ega. Eng muhimi, tovushlarga va shunga o'xshash, ularning har birining talaffuziga qaratilgan.

Qadimgi yunon alifbosi

Yunon harflari Evropaning asosiy shriftlarini yaratishga asos bo'lgan. Shu bilan birga, dastlab yozma belgilar tizimi faqat semitlardan olinmagan. Yunonlar bunga o'zlari o'zgartirish kiritdilar. Shunday qilib, semit yozuvida belgilar chizig'ining yo'nalishi o'ngdan chapga yoki o'z navbatida chiziqlar yo'nalishiga muvofiq bo'lgan. Yozishning ikkinchi usuli "bustrofedon" deb nomlandi. Bu ta'rif yunon tilidan "buqa" va "burilish" deb tarjima qilingan ikki so'z birikmasidan iborat. Shunday qilib, haykalni dala bo'ylab sudrab yurgan, yo'nalishni jo'yakdan olukka qarab o'zgartiradigan vizual tasvir hosil bo'ladi. Natijada yunon yozuvida chapdan o'ngga yo'nalish ustuvor bo'lib qoldi. Bu, o'z navbatida, ba'zi belgilar ko'rinishida bir qator tegishli o'zgarishlarni keltirib chiqardi. Shuning uchun, keyingi yunon harflari semit belgilarining ko'zgudagi tasviri hisoblanadi.