Gravimetrik analiz

Yechish. Reaksiya tenglamasi:

BaCl₂+Na₂SO₄^BaSO₄[+2NaCl

Cho‘ktirilgan va tortiladigan shakl BaSO₄. Cho‘kma kristall holida bo‘lgani uchun tortiladigan shakl BaSO₄ 0,5 g ga teng.

Unda:

BaCl₂ BaSO₄

207 g 233 g

q g 0,5 g

q=

207 • 0,5

=0,444 g

Analiz uchun BaCl₂ dan tarozida 0,444 g tortib olingan.

6. 
   Bariy sulfat cho‘kmasini 200 ml suv bilan yuvilgan bo‘lsa, yuvish paytida necha gramm BaSO₄ yo‘qolgan? (EK_BaSO4 = 1,1-10^—10).
   

Yechish. BaSO₄ oz darajada bo‘lsa ham eriydi:

BaSO₄ p > Ba²⁺ + SO₄^2-

Eruvchanlik ko‘paytmasi qoidasiga asosan to‘yingan eritmada: [Ba²⁺ ] = [SO²]; EK_BaO = [Ba²⁺ ] • [SO₄²] = 1,1 • 10^-10

Unda:

EKBaso₄ = [Ba²⁺ ] • [SO4] =11,1 • 10^-10 = 1,1 • 10^-5 g ion/l

Demak, BaSO₄ ning eruvchanligi hisobiga cho‘kmadan 1^10^-5 g^ion/l3 eritmaga o‘tadi. Cho‘kma 200 ml suv bilan yuvilganda erish miqdorini hisoblaymiz. BaSO₄ molekular massasi

233 ga teng.

_E

BaSO₄


1-10 - 5■200■233

1000

6. 
   Kalsiy oksalat cho‘kmasi 250 ml 1% li (NH₄)₂C₂O₄ eritmasi bilan yuvilgan. Bunda qancha gramm CaC₂O₄ yo‘qolgan? EK_CaCiO =2^10^-9; 1% li (NH₄)₂C₂O₄ eritmasining zichligi p — 1,05 g/ml ga, molekular massasi 124 g ga teng.
   

Yechish. Reaksiya tenglamasi quyidagicha:

Ca² + CO2 *CaC₂O₄ J

Bir ismli ionlar ishtirokida muvozanatda [Ca²⁺ ] [C₂O₄^-] bo‘-

ladi. Oksalat ionning eritmadagi konsentratsiyasi (NH)₂C₂O₄ dagiga teng bo‘ladi.

^[C2^O4 ^]umumiy ^-[C2^O4 ^]CaC₂O₇^+[C2^O4 ^](NH₄)₂C₂O₄

Shunday qilib, [C₂O²₄ ]_CaC_2O7 dagi qiymati juda kichik, shuning uchun uni e'tiborga olmasak, unda:

EK

bo‘ladi.

- = _[Ca2+ I = ^EKCaC₂O4

'CaC₂O₄ IC^{a ]} [C o2~ ]

^[C2^O4 ^](NH₄)₂C₂O₄

6. 
   Oksalat ionning muvozanat konsentratsiyasini hisoblab toping. (NH₄)₂C₂O₄ 1% li eritmasining molyar konsentratsiyasi quyidagiga teng bo‘ladi: 1 l eritmada 124 g tuz bo‘lsa 1 M:
   

x [C₂O>~ ]

2 • 10^-9

[C^O^^-] = 0,088 mol/1 Ec_aco₄ = = 2,3 • 10^-8 mol/1

Bunda cho‘kmaning yo‘qolgan qismi gramm hisobida:

2,3 -10^-8 • 250 _cnc,_n7

^qCaC,O4 - 1000 = ^’⁷⁵ g³ ‘^eng’

Bu misoldan ko‘rinib turibdiki, CaC₂O₄ ning eruvchanligi aksincha 100 marta kamayadi.

6. 
   Ohaktosh namunasi tarkibidagi kalsiy miqdorini aniqlang.
   

Yechish. Buning uchun berilgan ohaktosh namunasidan analitik tarozida ma'lum miqdor tortib olinadi. U xlorid kislotada eritiladi va filtrlab, erimay qolgan qo‘shimchalardan ajratiladi.

Filtratga ammoniy oksalat (NH₄)₂C₂O₄ eritmasini qo‘shib kalsiy ioni CaC₂O₄ holida cho‘ktiriladi va to‘la cho‘kishi uchun biroz vaqt qo‘yib qo‘yiladi. So‘ngra cho‘kmani filtrlab, yaxshilab yuviladi. Cho‘kma qurigandan keyin mufel pechda qizdiriladi. Bu vaqtda CaC₂O₄ parchalanib, CaO ga aylanadi. Sovigandan keyin cho‘kma tarozida tortiladi. Tarozida tortiladigan favimetrik modda CaO bo‘ladi.

Faraz qilaylik, ohaktosh namunasidan 0,4454 g tortim olindi. Oxirgi modda (CaO)ning massasi 0,2370 g kelgan bo‘lsin. Kalsiyning miqdori quyidagicha topiladi:

56 g CaO da 40 g Ca bor.

0,2370 g CaO da x g bo‘ladi.

Yoki:

⁰¹⁶⁹³ -100% = 37,56%

0,4454

Olingan ohaktosh namunasida 37,56% kalsiy bor.

Endi CaCO₃ miqdorini hisoblaymiz:

56 g CaO ga 100 g CaSO₃ muvofiq keladi.

0,2370 g CaO ga y g CaCO₃ muvofiq keladi.

Endi ohaktosh namunasidagi CaCO₃ ning miqdorini topamiz:

0,4454 g namunada — 0,4232 g CaCO₃ bor.

100 g namunada — z g CaCO₃ bor.

0,4232-100
^z = 0,4454 = ' ^{g Ca}C^O

6. 
   Tarkibida 2,58% namligi bor bariy xlorid 2,6248 g toshko‘mirdan tegishli ishlash jarayonidan keyin 0,3248 g bariy sulfat BaSO₄ olinadi. Toshko‘mir tarkibidagi oltingugurtning foiz (%) ulushini hisoblang.
   

Yechish. Namuna tarkibidagi namlik 2,58% bo‘lsa, oltingugurt miqdorini quruq moddaga qayta hisoblaymiz:

F -_M_
M

BaSO₄

F — qayta hisoblash faktori.

Agar BaSO₄ ning gravimetrik shakli «m» bo‘lsa, u holda oltingugurt massasi x ga teng bo‘ladi:

^Ms

^M BaSO₄

Agar m₁, namunada x₂ oltingugurt bo‘lsa, u holda oltingugurtning ulushini (%) topamiz:

y = — -100 = f - m = ^m1

100


^m2

Qiymatlarni o‘rniga qo‘ysak:

y=

32,06

233,39


■ 0,3248-


100

2, 6248


=1,75%S

Namunadagi S ning massa (%) ulushi va namlik W (H₂O%)ni bilgan holda quruq moddadagi S ning massa ulushini topamiz:

W -100 = 1,70 -100

100 W(H₂O) = 100 2,58