“Grafitli konlar minerallarining boyitiluvchanligini ilmiy asoslash”

1.2. Grafit haqida umumiy ma’lumot 
Grafit 
(yunoncha grapho- yozaman)- uglerodning allotropic modifikatsiyalaridan 
biri, normal sharoitda eng barqarordir. Grafit-tabiatda keng tarqalgan mineral 
hisoblanadi. Tuzilishi qatlamli. Kristal panjaraning qatlamlari bir-biriga nisbatan 
turlicha joylashishi mumkin, geksoganal singoniyadan (dixeksogonal-dipiramidal 
simmetriya) trigonal(ditrigonal-skaleoxedral)gacha bo’lgan qator poliplarni hosil qiladi. 

---

10
Qatlamlar biroz to’lqinsimon, deyarli tekis bo’lib, uglerod atomlarining olti burchakli 
qatlamlaridan iborat. Ular bargli va yumaloq, radial-radiant agregatlarni, kamroq 
konsentrik-zonal tuzilishdagi agregatlarni hosil qiladi. Katta kristalli espretor
tekisliklarda uchburchak shlyapkalar mavjud. [4] 
Odatda grafit o’lchami va mazmuni bo’yicha turli xil individual tarozi, plitalar va 
klasterlar shaklida bo’ladi. Magmatik jinslar yoki kristalli slanes bilan bog’liq kristalli 
grafit konlari va ko’mir metamorfizmi davrida hosil bo’lgan kriptokristalli grafit 
mavjud.[5] Kristall slaneslarda grafit miqdori 3-20%, magmatic jinslarda 3-50%, 
ko’mirlarda 60-85% ni tashkil etadi.
Mexanik xossalari. 
Grafit elastiklikka ega emas, lekin baribir kesilishi va egilishi 
mumkin. Grafit sim oson bukiladi va spiralsimon buraladi, prokatlanganda esa 10% ga 
yaqin cho’ziluvchanlikni beradi. Bunday simning sinish qarshiligi 2kg/mm
2
, egilish 
moduli esa 836kg/mm
2
ni tashkil etadi. Grafitning yog’ miqdori va plastiklik xususiyati 
sanoatda keng foydalanish imkonini beruvchi eng muhim xususiyatlardir. Grafitning 
yog’liligi qancha yuqori bo’lsa, ishqalanish koeffisenti shuncha past bo’ladi. Grafitning 
yog’ miqdori uning moy sifatida ishlatilishiga, shuningdek, qattiq sirtlarga rioya qilish 
qobiliyatiga bog’liq.[6]