Graduate qualifying work

Baholash
Qarz vositalarini hisoblash sanasida nominal qiymatda, qarzdorlik 
qimmatli qog'ozlari uchun esa bozor qiymatida baholash tavsiya etiladi. Qarz 
vositasining nominal qiymati qarzdor nuqtai nazaridan qiymat o'lchovidir, 
chunki har qanday vaqtda bu qarzdorning kreditorga qarzi bo'lgan summadir. 
Ushbu qiymat odatda qarzdor va kreditor o'rtasidagi shartnoma shartlariga 
asoslanib belgilanadi va u tez-tez ta'riflanganlar kabi qarz nisbatlarini yaratish 
uchun ishlatiladi. Qarz qimmatli qog'ozining bozor qiymati uning amaldagi 
bozor bahosi bilan belgilanadi, bu xo'jalik sub'ektlari hozirgi vaqtda muayyan 
moliyaviy da'volarga qo'yadigan qiymatning eng yaxshi ko'rsatkichi sifatida 
qarzdor va kreditor uchun imkoniyat qiymatining o'lchovini ta'minlaydi. Bu 
BPM6 va 2008 SNAda qabul qilingan baholash tamoyilidir. 2-quti.
14

---

Yetuklik
Qarz majburiyatlari bo'yicha, dastlabki to'lashning rasmiy mezoniga (ya'ni, majburiyat 
yaratilgan paytdan boshlab uning yakuniy to'lash sanasigacha bo'lgan vaqt davri) 
asoslangan uzoq va qisqa muddatli to'lash o'rtasidagi an'anaviy farqni saqlab qolish tavsiya 
etiladi.
Uzoq muddatli qarz - dastlabki to'lash muddati bir yildan ortiq bo'lgan yoki muddati 
ko'rsatilmagan qarz. Valyutani o'z ichiga olgan qisqa muddatli qarz talab bo'yicha to'lanadigan 
yoki bir yil yoki undan kamroq muddatga to'lanadigan qarz sifatida aniqlanadi. Agar vositaning 
dastlabki to'lov muddati bir yil yoki undan kam bo'lsa, u qisqa muddatli deb tasniflanishi kerak, 
hatto vosita tabiatan uzoq muddatli shartnoma bo'yicha chiqarilgan bo'lsa ham. Masalan, 
vekselni chiqarish vositalari (NIFs) yoki aylanma anderrayting vositalari (RUFs) bo'yicha 
chiqarilgan veksel yuridik kuchga ega bo'lgan o'rta muddatli kredit shartnomasi bo'yicha 
chiqarilgan qisqa muddatli vositadir - qaytariladigan kredit shakli. Bundan tashqari, qolgan 
muddat asosida uzoq muddatli va qisqa muddatli to'lovlarni farqlash tavsiya etiladi. Qisqa 
muddatli qolgan to'lov shartlari bo'yicha tashqi qarz bir yil yoki undan kamroq muddat ichida 
to'lanishi kerak bo'lgan qarz to'lovlarini qoplaydi va to'lanmagan qisqa muddatli tashqi qarz 
qiymatini (dastlabki to'lov muddati) to'lanmagan uzoq muddatli tashqi qarz qiymatiga qo'shish 
yo'li bilan hisoblanishi mumkin. (asl muddat) bir yil yoki undan kamroq muddatda to'lanishi 
kerak. Uzoq muddatli qolgan to'lov asosidagi tashqi qarz bir yildan ortiq muddatda to'lanadigan 
qarz to'lovlarini qoplaydi. Ushbu etuklik o'lchovi batafsilroq muhokama qilinadi
15

---

Yalpi tashqi qarz holatida hisoblangan va hali to'lanishi kerak bo'lmagan foiz 
xarajatlarini kiritish tavsiya etiladi. Ushbu bobning ilovasida foizli xarajatlarni hisoblashning 
nazariy asoslari va asbob turlari bo‘yicha hisoblash tamoyilini qo‘llash bo‘yicha batafsilroq 
muhokama qilingan. Ushbu qismning asosiy e'tibori pozitsiyalar statistikasiga qaratilganligi 
sababli, bozorda sotiladigan vositalar bo'yicha foizlarni hisoblash stavkasi qarzning joriy 
bozor qiymatiga asoslanishi kerakmi ("kreditor yondashuvi") yoki shartnomada 
ko'rsatilganidek. dastlabki shartnoma (“qarzdor yondashuvi”) tegishli emas. Buning sababi 
shundaki, hisobot qilinadigan bozor qiymatining pozitsiyasi vositaning bozor narxiga 
asoslanadi va bu qiymat hisoblangan va hali to'lanishi kerak bo'lmagan har qanday foiz 
xarajatlarini o'z ichiga olishi kerak. Shuni hisobga olgan holda, agar boshqacha 
ko'rsatilmagan bo'lsa, ushbu bobning ilovasi nominal qiymatga qaratilgan. Avvalo, tashqi 
qarzning nominal va bozor qiymatini ko'rsatishda foizlarni hisoblash printsipini qo'llashning 
bir necha asosiy tamoyillarini ta'kidlash kerak:
• Foizga ega bo'lgan barcha moliyaviy vositalar kiritilgan
• Foiz xarajatlarini hisoblash to'g'ri chiziqli yoki murakkab foizlar usuli bilan 
hisoblanishi mumkin
• Chegirma bilan chiqarilgan barcha vositalarga xuddi shunday muomala qilinadi
• Foiz xarajatlarini hisoblash o'zgaruvchan stavkali va indeks bilan bog'liq vositalarga ham 
tegishli