G‘o‘za kasalliklari va ularga qarshi kurash choralari Reja

Defoliantlar va desikantlar. Dez-6, butifos, foleks kabi (fosfororganik defoliantlar hamda tarkibida arsenat va natriy xlorid mavjud bo‘lgan desikantlarning meyori oshirilib qo‘llanilishi g‘o‘za barglari tez qurishi va o‘simlikda osilib, to‘kilmay qolishiga, to‘plangan hosil ifloslanishi va tola navi pasayishiga sabab bo‘lishi mumkin.

Havo ifloslanishi. Havo tarkibida har xil gazlar (ozon, oltingugurt dioksidi, ammiak, etilen) mavjudligi g‘o‘zani zararlashi mumkin. Eng ko‘p kuzatiladigan hol - har xil mashinalar chiqaradigan ishlatilgan gazlarning quyosh nuri ta’sirida ozon hosil qilishi va havoni ifloslantirishidir. Ozon g‘o‘za bargi to‘qimalarini nobud qiladi, fotosintezni kamaytiradi, barg qarishini tezlashtiradi. Oldin pastki, so‘ngra yuqoridagi barglar zararlanadi. Barglar sarg‘ayadi, kichik qizg‘ish yoki qo‘ng‘ir dog‘chalar bilan qoplanadi, so‘ngra barg bronza tusiga kiradi, yerga to‘kiladi. Filtr yordamida tozalangan havo vositasida o‘tkazilgan tajribalarda ozon ko‘saklar miqdorini kamaytirish hisobiga g‘o‘za hosilini 15-20 foizga pasaytirishi isbotlangan.

Ozonning havodagi miqdori ob-havo sharoitlari, shamol yo‘nalishi va ifloslantirish manbalarining dalaga nisbatan joylashgan o‘rni bilan bog‘liq. Shamol shaharlardan dalalarga ko‘p esadigan joylarda ozon zarari ham baland bo‘lishi kuzatiladi. Havoda oltingugurt dioksidining g‘o‘zaga zarari faqat temir eritadigan zavodlar yaqinida kuzatiladi; belgilari ozon bilan zararlanishga o‘xshaydi.