Go‘daklikdagi psixologik rivojlanish asoslari va xususiyatlari

Go’dakda muloqot ko’lamining kengayishi va nutqning vujudga kelishi.

• Shaxslararo aloqa o’rnatish zarurati bolada noverbal, nutqsiz muloqotning maxsus shakli paydo bo’lishiga olib keladi. Shuni alohida ta‘kidlash kerakki, organizmning tashqi va ichki qo’zg’atuvchilariga javobi “jonlanish”ni keltirib chiqaradi. Muloqotning eng oddiy ko’rinishlari keyinchalik boshqa murakkabroq ko’rinishlarining vujudga kelishiga puxta zamin yaratadi.

Katta yoshli kishilar tovushiga taqlid qilib, go’dakni qurshab turgan odamlar nutqini idrok qilinishi tom ma‘nodagi nutq faoliyatini tarkib toptiradi. Muloqotning so’nggi turlari go’dak hayotining ikkinchi yarim yilida ko’zga tashlanadi. Uning o’zini parvarishlayotgan, odamlarga ilk tabassum, quvonch va shodlik tuyg’usi bilan boqishi faqat xush kechinmalaridan emas, balki ichki mexanizmlarini ifodalovchi, muayyan darajada tashkil topgan ijobiy ta‘sirlanishni aks ettiruvchi muloqotdan ham iboratdir.

• Katta yoshli kishilar tovushiga taqlid qilib, go’dakni qurshab turgan odamlar nutqini idrok qilinishi tom ma‘nodagi nutq faoliyatini tarkib toptiradi. Muloqotning so’nggi turlari go’dak hayotining ikkinchi yarim yilida ko’zga tashlanadi. Uning o’zini parvarishlayotgan, odamlarga ilk tabassum, quvonch va shodlik tuyg’usi bilan boqishi faqat xush kechinmalaridan emas, balki ichki mexanizmlarini ifodalovchi, muayyan darajada tashkil topgan ijobiy ta‘sirlanishni aks ettiruvchi muloqotdan ham iboratdir.

Katta yoshli odamlardan ta‘sirlanish his-tuyg’usi go’dakning hayoti va faoliyatida bir necha yo’nalishda qaror topib boradi. Ulardan bittasi quvonch yoki tabassum tuyg’usida: kattalarga butun vujudi bilan talpinishi, tikilib turishi, harakatlarini kuzatishi, qo’lini uzatishi, boshini qo’zg’atuvchi kelgan tomonga burishi, o’ziga xos tovushlar chiqarishi yoki gugulashida yaqqol ko’rinadi. Ta‘sirlanish his-tuyg’usi “jonlanish majmuasi” bilangina emas, balki uning alohida tarkibiy qismlari (tovush, chehra va hokazolar) ta‘sirida ham vujudga keladi.

• Katta yoshli odamlardan ta‘sirlanish his-tuyg’usi go’dakning hayoti va faoliyatida bir necha yo’nalishda qaror topib boradi. Ulardan bittasi quvonch yoki tabassum tuyg’usida: kattalarga butun vujudi bilan talpinishi, tikilib turishi, harakatlarini kuzatishi, qo’lini uzatishi, boshini qo’zg’atuvchi kelgan tomonga burishi, o’ziga xos tovushlar chiqarishi yoki gugulashida yaqqol ko’rinadi. Ta‘sirlanish his-tuyg’usi “jonlanish majmuasi” bilangina emas, balki uning alohida tarkibiy qismlari (tovush, chehra va hokazolar) ta‘sirida ham vujudga keladi.