Глюкозанинг миқдорини ўзгариши билан боғлиқ метобилизм натижасида бир қатор сурункалик касалликлар келиб чиқади, жумладан: қандлик диабет, семириш, дислипидемия ва юрак-қон омир касалликлар

Глюкозанинг миқдорини ўзгариши билан боғлиқ метобилизм натижасида бир қатор сурункалик касалликлар келиб чиқади, жумладан: қандлик диабет, семириш, дислипидемия ва юрак-қон омир касалликлар. қондаги гюкоза метобилизмини меъёрлашитириш, доимий парҳезда юриш, қўшимча дори моддаларни қабул қилиш асосида амалга оширилади. масалан: Омега-3 қондаги ёғ кислоталар, сут маҳсулотлари, писта ва кофени назорат қилиб, қандлик диабетга чалинишни олдини олади(1,2,3,4).
Метоболитик синдром ва диабет ҳозирги кунда жуда муҳим аҳамиятга эга бўлган ва эффектив даволаш усули аниқланмаган касалликлар гуруҳига киради. Унинг келиб чиқишида антибиотиклардан кенг фойдаланиш, таркибида пребиотик мавжуд бўлмаган парҳез ва тартибсиз овқатланиш натижасида юзага келадиган моддалар алмашинуви бузилиши натижасида келиб чиқади. Бунинг оқибатида ичак микрофлораси ўзгарди ва диабет, семириш, гипертония ва дислипидемия каби метоболитик касалликлар келиб чиқади (9).
Ичак микробиота ва инсон саломатлиги ўртасидаги боғлиқлик тобора тан олиниб борилмоқда. Ичак микрофлораси нормал бўлса, мезбоннинг умумий саломатлигига баҳо бериш имониятини бермоқда. Ичак микробиотаси инсон организмининг озуқавий алмашинуви, ксенобиотик ва дори алмашинуви, ичак шиллиқ қавати тўсиқларининг структуравий яхлитлигини таъминлаш, иммуномодуляция ва патогенлардан ҳимоя қилишда ўзига хос функцияларга эга (13).
Пробиотиклар тирик организмлар ҳисобланиб, уларнинг маълум миқдорда доимий қабул қилиш соғлиқ учун фойдали бўлиб, иммунитетни яхшилаш, қон босимини пасайтириш ва липидларни камайтириш қобилияти мавжудлиги аниқланган (6,7,8,). Шу билан бир қаторда модел ҳайвонлардаолиб борилган нажрибаларда аниқланишича, пробиотиклар қон глюкоза ва инсулинга чидамлилигини камайтириши мумкин (9). Қизиқарли жиҳати шундаги, тадқиқотларда ичак микробиотаси диабет ва метоболит касалликларда ўзгаришга учраб, соғлом ичак микробиотасидан кескин фарқ қилган, яъни ўзгаришга учраган (10). Ичак микробиотасини тиклаш мақсадида пробиотикларни фойдаланиш ва уларнинг глюкозани тушириш қобилияти тадқиқотчиларни қизиқтиради (11-13).
Бошқа бир тадқиқот ишида оддий ва 2-тоифалик диабетик сичқонларда сут кислоталик бактерияларнинг диабетга қарши таъсири ўрганилиб, Lactobacillus rhamnosus GG сахароза ва крахмалли озуқа билан озиқлантирилган сичқонланинг қонида сезиларлик даражада глюкозани ингибирлаш қобилияти мавжудлиги аниқланган. Lactobacillus delbrueckii subsp қўшимчаси мавжуд озуқа билан 6 ҳафта давомида озуқлантирилган сичқонларнинг қони текширилганда қон глбкозасини ва HbA1c ни сезиларлик даражада ингибирлаган.
Бошқа бир тадқиқотларда Lactobacillus rhamnosus BSL ва Lactobacillus rhamnosus R23 стрептозотоцин асосида келтириб чиқарилган гипергликемияни бошқариши кузатилган. Тадқиқотда Lactobacillus rhamnosus BSL va Lactobacillus rhamnosus R23 штаммлари ҳужайра суспензияси (109 КОЕ/мл)1 мл дан 30 кун давомида ҳар куни бериб борилган, 0,15 ва 30 кунларда суткислоталик бактериялар популяцияси ва идентификацияси кузатилиб, оғиз орқали қабул қилинган Lactobacillus rhamnosus BSL ва Lactobacillus rhamnosus R23 глюкоза-6-фосфатаза экспрессиясини регуляция қилиш орқали глюкоза бардошлилигини яхшилаган ва шу билан бир қаторда штаммларнинг популяцияси ва дентификацияланиши асосида бактерияларнинг ичак системасида маълум миқдорда популяцияси ошганлигин ва чидамлилик даржаси юқори эканлигини исботлаган. бу билан фойдаланилган штаммлар ичак трактларига чидамли бўлиб қолмасдан балки улар қондаги глюкоза миқдорини бошқариш, гипергликемия ва диабетни даволаш учун истиқболли агент эканлигини кўрсатган.
Сўнгги тадқиқотлар шуни кўрсатдики, пробиотиклар ичак микробиотаси тартибини тартибга солиш, инсулинга сезувчанлигини ошириш ва аутоиммун жавобларни юмшатиш орқали диабет аломатларини яхшилайди (6). Тадқиқотларда lactobacillus plantarum MG4229, MG4296, MG5025, Lactobacillus paracasei штаммлари α-амилаза, α-глюкоксидаза ферментларига нисбатан юқори ингибирловчи таъсирга эга бўлиши кузатилган.

Далиллар пробиотикларни қўшимча восита сифатида диабетда фойдаланишни тавсия этади, оптемал таъсир кўрсатиши учун аниқ ва терапевтик дозани ва даволаш давомийлигини танлаш учун қўшимча тадқиқотларни талаб килади.