Glossariy o’qitish metodikasida qo’llaniladigan asosiy terminlar axloq

DIDAKTIKANING PREDMETI – ta’lim-tarbiya muassasasi sharoitda muallimning rahbarligi ostida amalga oshadigan o’quv jarayonidir. Didaktikada ana shu jarayonning qonuniyatlari tadqiq qilinadi, har xil tipdagi ta’lim-tarbiya muassasalarida u yoki bu darajada beriladigan ta’lim mazmunini belgilashning ilmiy asoslari, o’qitish vositalari va metodlarining samaradorligini oshirish yo’llari hamda ta’limning tashkiliy shakllari ishlab chiqiladi.
METODIKA– Pedagogikaning o’qitish, qonuniyatlari, qoidalari, tashkil etish shakllari, amalga oshirish va natijalarini nazorat qilib baholash metodi hamda vositalarini o’zida mujassamlashtiruvchi fan tarmog’idir. Har bir o’quv fani o’qitish sohasi o’rgatishning vazifalari, mazmuni, metodlari va tashkiliy ko’rinishi haqidagi metodika asosida quriladi.
Maqsadga yetishda muayyan to’siqni yengib o’tish uchun qo’llaniladigan tadbir va choralar majmuini METOD deyiladi.
O’QITISH METODIKASI - bu turli metodlar tizimi bo’lib, o’quv-didaktik materiallardan foydalanish orqali belgilangan maqsadga erishish uchun nazariy dars va amaliy mashg’ulotlar paytida qo’llaniladigan metodlar majmuasidir.
QOBILIYat – kishiga tabiatdan berilgan iqtidor layoqat.
METOD – iborasi (yunoncha-methodas-tadqiqot yoki bilish yo’li, nazariya, ta’limot ma’nosini anglatib) voqelikni bilish, o’zlashtirish, o’zgartirish metodlari majmuasidir. Metod aslida insonning amaliy faoliyati negizida vujudga kelgan. Metod – pedagogik jarayon elementi sifatida mazmun maqsadlarga maksimal mos kelishi kerak, ana shunda – tarbiya, o’qish, o’rganish amalga oshadi. Metodning asosiy vazifasi – qobiliyatni rivojlantirish. Kasbiy faoliyatda metodning asosiy ko’rsatkichi – uning kasbiy faoliyat vositalariga mosligidadir.
METODOLOGIYA – metod va logiya iboralarining birligida bilish faoliyati metodi, tuzilishi vositalari va mantiqiy tartibi haqidagi ta’limot ma’nosini anglatadi. Demak, metodologiya har qanday faoliyatning zaruriy tashkiliy komponentidir.
Metodologik bilimlar, eng avvalo, muayyan faoliyat turlarining mazmuni va izchilligini o’ziga qamrab olib, odat hamda meyorlar shaklida, ikkinchidan, amalda bajariladigan faoliyatning ta’siri sifatida yuzaga chiqadi. Har ikkala holda ham bilimning asosiy vazifasi bilish jarayonini tartibli ravishda amalga oshirish yoki biror ob’ektni amaliy o’zgartirishdan iborat.
MA’LUMOT - u ikki ma’noda ishlatilib, ikkisi xam pedagogikaga tegishli. 1. Xabar – o’qish jarayonini amalga oshiruvchi vosita. Bilimli kishining unga talabgor bo’lganlarga bilim berishi, yetkazishi. Ma’lum qilish deb, til va ko’rgazmalar yordamida uni boshqalarga bildirishdir.2. Bilim darajasi. O’qish, bilish, ya’ni borliqdagi ob’ektiv mavjud qonuniyatlarni his qilish natijasida olingan bilimlar yig’indisi – past ma’lumotli, o’rta va yuqori ma’lumotli va xokazo.
MA’RUZA – bilimni so’z bilan ifodalash uslublaridan biri sifatida beriladigan bilimlarni og’zaki bayon qilishni ko’zda tutib, o’z hajmining kattaligi, mantiqiy qurilishi, obrazli isbotlash va umumlashtirishning murakkabligi bilan hikoyadan ajralib turadi.