Glossariy o’qitish metodikasida qo’llaniladigan asosiy terminlar axloq

PEDAGOGIK TAMOYIL (PRINTSIP)lar – o’qituvchi va talaba orasidagi munosabatda beriladigan bilim turi, hajmi va mazmuni, shuningdek o’quv qurollari va tarbiyalanuvchilarning ruhiy xususiyatlari va shular oralaridagi zaruriy bog’liqlik (qonuniyat)lardan kelib chiqqan qoidalar.
PEDAGOGIK TAJRIBA - ta’lim-tarbiya beruvchi tomonidan ma’rifatning tamoyillari va ta’lim-tarbiya berishning muayyan metod va uslublarini to’liq o’zlashtirish hamda ularni amalda qo’llashdagi real shart-sharoitlarni, bolalar jamoasi va har bir shaxsning o’ziga xosliklarini hisobga olgan holda amaliyotda tatbiq etishdir.
PEDAGOGIK MUXIT – ta’lim-tarbiya maqsadlariga muvofiq ravishda tuzilgan shaxslararo munosabatlar majmui.
PEDAGOGIK MULOQOT – bevosita ta’lim-tarbiya bilan bog’liq muloqot turi.
ILGOR PEDAGOGIK TAJRIBA – o’qituvchi tomonidan ma’rifat fanining tamoyillari va ta’lim-tarbiya berishning metod va uslublarini yaxshi o’zlashtirib ularga ijodiy yondashgan xolda, nisbatan samaraliroq metod yoki uslub yaratish tushuniladi.
Muayyan ilm soxasi yoki tarmoq ilmi tadqiqotlarni aniq bir majmuiga qaratishi shu ilmning TADQIQOT OB’EKTI deyiladi.
Majmuni tashkil qiluvchi qismlar orasidagi funktsional aloqadorlik ma’lum narsa yoki hodisaning alohida jabhasi xisoblanib, ilm uchun TADQIQOT PREDMETI vazifasini o’taydi.
Ta’lim sifatini nazorat qilish – о‘qitish mazmuni va natijalarining DTS talablariga muvofiqligini tekshirish.
Ta’lim standarti – standart tekshirish usullariga muvofiq keladigan va о‘qitish sifatining standart kо‘rsatkichlari bilan ifodalangan mazkur ta’lim turida о‘quvchini о‘qitish va tarbiyalashda qо‘yiladigan talablar kо‘rsatkichlarning mazmuni.
Ta’lim tamoyillari – о‘qituvchining faoliyatini va ta’lim oluvchining bilish faoliyati xususiyatini belgilovchi asoslardir. Ta’lim tomoyillari ta’lim beruvchi va ta’lim oluvchi faoliyatining muhim ichki tomonlarini aks ettiradi hamda turli formada, turli mazmunda va har xil yо‘sinda tashkil etiladigan ta’limning samaradorligini belgilaydi. Shuning uchun ta’lim tamoyillari ta’lim berishning ma’lum obyektiv qonuniyatlarini о‘zida aks ettiradi.
Ta’lim-tarbiya – insonning jismoniy, ma’naviy va intellektual jihatdan kamol topish jarayonidan iborat bо‘lib, insonning ongli ravishda rejalashtirilgan faoliyat bо‘yicha aniq yо‘nalish olib ijtimoiy namuna bо‘lishga har tomonlama barkamollikka intilish jarayonidagi ma’naviy manbalar va hozirgi zamon talablari hamda ehtiyojlarini nazarda tutgan holda ta’lim beruvchining ta’lim oluvchi bilan aniq bir maqsadga yо‘naltirilgan о‘zaro ta’limiy va tarbiyaviy muloqotidir.
USLUBIYOT – pedagogika soxasidagi tarixan tarkib topgan va aniqlangan atama, tushuncha va qonuniyatlardan foydalanib, didaktika tamoyillariga asoslangan holda ta’lim va tarbiya berishning metod va uslubiyotini yaratuvchi va ularni boshqalarga o’rgatuvchi ilm-fan tarmog’idir.
BILIM- bir butunlikni tashkil qiluvchi qismlar orasidagi ularning ichki zaruriyatidan kelib chiqqan bog’liqlikdir. Uni qonuniyat deb ham yuritiladi. Chunki bu zaruriy bog’liqlik narsa va hodisalarning tabiatidan kelib chiqib, bizning ixtiyorimizdan tashqari o’zi mavjud. Uni o’zgartirib bo’lmaydi. Bilim kishidan kishiga ma’lumot (axborot) orqali o’tadi.