Glossariy adolat

ISLOM FUNDAMENTALIZMI – Qur’on va hadislarga so’zma-so’z talqin etuvchi, ilk islomga qaytishga qaratilgan aqidalarni targ’ib qiluvchi diniy-konservativ ruhdagi oqim. Islom fundamentalizmi vakillari islomning fundamental (asosiy) tamoyillari jamiyatning taraqqiyot yo’lini belgilab beradi, deb hisoblaydilar va faqat ularga amal qilishga da’vat etadi. Keyingi paytlarda mutaassib musulmonlar “fundamentalistlar” deb atalmoqda.
ISLOMGACHA BO’LGAN MA’NAVIY MEROSIMIZNING NAMUNALARI – muqaddas “Avesto” kitobida, “Kultegin”, “Bilga Xohon”, “To’ngyuquq” bitiklari, Kayxusrav va Doroga qarshi kurashgan milliy qahramonlarimiz haqida “To’maris”, “Shiroq” afsonalari, Makedonskiy (Iskandar Zulqarnayn)ga qarshi kurashgan Spitamen haqidagi rivoyatlar, Panjikentda topilgan (1932 yilda) so’g’d yozuvidagi 86 hujjat, Xorazmdagi Tuproq qal’adan topilgan 83 dan ortiq qadimgi Xorazm yozuvlarida va boshqa hujjatlarida o’z aksini topgan.
IQTISOD VA MA’NAVIYATNING MUNOSABATI – ma’naviyatsiz insoniyat, iqtisodsiz esa ma’naviyat bo’lmaydi. Ma’naviyati yuksak xalqgina yuqori darajada tashkil etilgan iqisod va ishlab chiqarish shakllanishi mumkin. Har qanday ishlab chiqarish o’z ma’naviy madaniyatiga ega bo’lib, ular mehnat malakasini, tajribasi, kasbiy bilimlar, yuqori mehnat intizomi, hamkasblari bilan yaxshi muomila, asbob-uskunalarni avaylab - asrash xom ashyoni tejash, sifatli mahsulotlar ishlab chiqarishda o’z aksini topadi. O’z navbatida, iqtisod ham ma’naviyatga o’z ta’sirini o’tkazadi.
ISLOM – (arabcha-bo’ysunish, itoat etish, o’zini Alloh irodasiga topshirish) – jahonda keng tarqalgan uch din (buddaviylik va xiristianlik bilan bir qatorda) dan biri. Islom diniga e’tiqod qiluvchilar arabcha “muslim” (“islomni qabul qilgan”, “itoatli ”, “sadoqatli”; ko’pligi “muslimum”) deb ataladi. “Muslim”, “muslimum” so’zining boshqa xalqlar orasida o’zgacha talaffuz etish (masalan, forslarda – musalmon, o’zbeklarda - musulmon, qirg’iz va qozoqlarda – musurmon, Uqraina va Rossiyada – basurmon) natijasida bu dinga e’tiqod qiluvchilar turli nom bilan ataladi. Lekin bularning ichida hozir musulmon iborasi keng tarqalgan.Jahonda qarib 1,2 mlrd kishi Islomga e’tiqod qilishadi.