Globalization process and ethics problems



Download 2,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/139
Sana18.01.2022
Hajmi2,32 Mb.
#391252
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   139
Bog'liq
Ritorika

«Kechirasiz,  hazillarga 
unchalik  xushim  yo‘q»,  «Qaytaryapsiz»,  «Ko‘rsatuvni  oxirigacha  ko‘rib 
olmaymizmi?»a
–  taxminan  shu  asnoda  javob  bergan  ma’qul.  Gapirayotganda 
munozaraga  berilmasdan,  aniq,  baland  bo‘lmagan  ohangda,  hotirjamlikni  ushlab 
turmoq  zarur.  Mulozamatga 
«rahmat»
deb  qisqacha  javob  beriladi.  Odatda,  o‘zini 
haddan tashqari erkin, aqlli qilib ko‘rsatishga intilgan va diqqat markazida bo‘lishini 
istagida  qattiq  uringanlar,  aksincha  noqulay  vaziyatga  tushib  qoladilar.  Bunday 
odamlarga, boshqalarining ismi-sharifiga, bo‘yiga, millati va turar joyiga, sochining 
rangi,  ma’lumoti  va  avtomobil  halokatiga  doir  hazillar  qilish  mumkin  emasligini 
hamisha yodda tutishlari kerak  
O‘xshamagan  mutoyiba  hazilga,  dilxiralikka  qanday  javob  berish  kerak? 
Omadsiz  bunday  tarzdagi  ifodadan  so‘ng,  jim  bo‘lib  qolishdek  hech  qanday  holat 
kuchli  ta’sirga  ega  emas.  Keyin  kimdir  biron  boshqa  mavzuda  gap  boshlagani 
yaxshi.  Agar 
«o‘tkir  fikrli»
 shaxsning  tinglovchilarni  g‘ashiga  tegishida  davom 
etishi to‘xtamasa, unda uy egasi unga qarab: 
«Bugun sen negadir o‘zingdamassan»
 
deb to‘xtatishi lozim. Odamlarni o‘ziga kelmasdan avval hazillarga ko‘mib tashlash 
kerakmas.  Hazil  joyida  bo‘lgani  yaxshi.  Hozirjavob  hazilning  ma’nosiga  etib 
borishda so‘zlovchining qattiq qo‘lgusi halaqit beradi.  
Davrada  achchiq  so‘zlarni  suiste’mol  qilmagan  ma’qul.  O‘zini  aqlli  deb 
biladigan  bunday  odamlar  davrada 
«qurbon»
  topib  olib,  uni  mazax  ostiga  olish 
maqsadida  turli  savollar  yoki  vaziyatlarga  solishga  intilishi  o‘zini  axmoq  qilib 
ko‘rsatishdan o‘zga narsani bermaydi. Bunda tinglovchilar gapirayotgan odamning 


71 
 
aybini  qidirishga  ko‘proq  e’tibor  beradilar.  Erix  Fromm  ta’limotida  bunday 
odamlarning  ruhiyatida  sadizm  –  zolimlik  borligini  –  «zulm  qilyapmanmi  demak 
mavjudman»  degan  shior  yashaydigan  kishilarga  nisbat  beradi.  Agarda  bunday 
odamlarning  harakati  tashqaridan  juda  xunuk  ko‘rinishini,  mazlumni  emas,  o‘zini 
butun bir tuban xususiyatlarini ko‘rsatayotganini va undagi o‘ta omilikni tashqariga 
chiqarayotganini  bilganida  edi  hech  qachon  bunday  harakatlarni  qilmagan  bo‘lar 
edi. Zigmund Freyd jamoada o‘zini bunday salbiy tutayotgan shaxs hatti-harakatlari 
aslida  hasadgo‘ylikdan  ekanligi,  bunga  guvoh  bo‘layotgan  jamoat  ham  aksariyat 
holatda  bunga  to‘sqinlik  qilmasa-da,  ushbu  shaxs  to‘g‘risida  xuddi  shu  xulosaga 
kelishini  ta’kidlagan.  Bu  bilan  Freyd  jamoada  inson  o‘zini  erkinroq  tutadi  va 
badxulqlik bilan bo‘lgan barcha harakatlardan tiyilishi qiyin bo‘ladi, degan xulosaga 
keladi. Tahliliy ruhshunoslik asoschisi Karl Gustav Yung esa jamoada ushbu ruhiy 
holatni arxetiplar bilan bog‘lab, unga «trikster» degan nomni beradi.  «Trikster u bu 
odamlar tabiatidagi eng tuban illatlar majmui, jamoaviy onglanmaganlikning tuban 
ruh  –  obrazidir».Demak  jamoatda  boshqalar  ta’siridan  o‘z  salbiy  illatlariga  erk 
berish  havfi  kuchliroq  ekan,  inson  bunday  paytda  o‘zini  yo‘qotmasligi,  axloqiy 
masalalarda mustaqil fikrga ega bo‘lishi kerakligini unutmasligi lozim ekan.  
Suhbat  olib  borish  jarayonida  tashvishlari  bilan  band,  ma’nosiz  nigohlarni 
ko‘rsatmaslikka  harakat  qilgan  ma’qul.  Suhbatdoshga  qiziqish  bilan,  uning 
so‘zlarini tushunayotganini bildirish uchun ba’zi-ba’zida savol berish yoki aniqliklar 
kiritib turish zarur. Agar hikoyani eshitgan bo‘lsangiz, hikoyani o‘rtasiga kelganda 
birdan  gapni  bo‘lishdan  ko‘ra  darhol 

Download 2,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   139




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish