Global jarayonlar va barqaror taraqqiyot reja: Globallashuv, globalistika va barqaror taraqqiyot tudhunchalarining mohiyati

4.Zamonaviy ta’lim modellari. 
Globallashuv sharoitida ta’lim shaxsni har tomonlama voyaga yetkazish, unda komillik
va malakali mutaxassisga xos sifatlarni shakllantirishda muhim o‘rin tutadi. Bugungi tezkor 
davr ta’lim oluvchilar, shu jumladan o‘quvchilarni ham qisqa muddatda va asosli ma’lumotlar
bilan qurollantirish, ular tomonidan turli fan asoslarini puxta o‘zlashtirilishi uchun zarur
shart-sharoitlarni yaratishni taqozo etmoqda.
Zamonaviy sharoitda ta’lim jaraѐnining barcha imkoniyatlariga ko‘ra shaxsni 
rivojlantirish, ijtimoiylashtirish va unda mustaqil, tanqidiy, ijodiy fikrlash qobiliyatlarini
tarbiyalashga yo‘naltirilishi talab qilinmoqda.
Zamonaviy ta’lim turlari orasida muhim o‘rin tutib tobora ommalashib boraѐtgan ta’lim 
– modul ta’limi ѐki modulli o‘qitish sanaladi.
Mohiyatiga ko‘ra modul modul ta’limi hamda uni tashkil etishda qo‘llaniladigan
texnologiyalarining asosini tashkil etadi. Didaktik imkoniyatiga ko‘ra o‘zlashtirilishi zarur
bo‘lgan manba, o‘quv materialini mantiqan tugallangan bo‘laklarga ajratib o‘rganish 
imkoniyatiga ega. Boshqacha aytganda modul modulta’limining asosiy vositasi, tugallangan
axborot bloki sifatida talqin etiladi. 

---

Ta’limning modul tizimi haqida birinchi marta Tokio shahrida 1972 yilda tashkil
etilgan YUNESKOning Butunjahon Konferensiyasida so‘z yuritilgan.
Ta’limning bu turi ta’lim jarayonini ilmiy va metodik jihatdan tartibli, izchil, uzluksiz va 
maqsadga muvofiq tashkil etilishini ta’minlashga xizmat qiladi. 
Zamonaviy sharoitda shuningdek, hamkorlik ta’limi, uni tashkil etish o‘ziga xos ahamiyat 
kasb etmoqda. 
Bu turdagi ta’limning g‘oyalari o‘tgan asrning 80-yillarida J.J.Russo, K.D.Ushinskiy,
V.A.Suxomlinskiy, A.S.Makarenko va b. novator-pedagoglarning qarashlari asosida
shakllangan. Hamkorlik ta’limi talabalarda intellektual, ma’naviy-axloqiy, jismoniy qobiliyat, 
qiziqish, motivlarni rivojlantirish asosida dunyoqarashni hosil qilish maqsadini ilgari suradi. 
Zamonaviy sharoitda axborot-kommunikatsion texnologiyalarning tezkor rivojlanishi
ta’lim jaraѐnida ularning imkoniyatlaridan foydalanish uchun qulay sharoitni vujudga keltirdi.
Ayni vaqtda yetakchi xorijiy mamlakatlar masofadan o‘qitish borasida boy tajriba to‘plangan. 
O‘zbekiston sharoitida mustaqillik yillarida ta’limning bu turini qo‘llashga jiddiy e’tibor 
qaratilmoqda. 
Ta’lim oluvchilar an’anaviy texnologiyalarga nisbatan axborot va kommunikatsion
texnologiyalar (AKT) yordamida bilimlarni 40-60 foizgacha tez va qisqa muddatda
o‘zlashtiradi. Shu bois zamonaviy sharoitda masofadan o‘qitish butun dunyo miqyosida jadal
rivojlanmoqda. 
Zamonaviy telekommunikatsiya vositalari va elektron nashrlar an’anaviy o‘qitish
shakllarining kamchiliklarini bartaraf etishga imkon beradi va bunda ularning barcha
afzalliklarini o‘zida saqlab qoladi. Bu turdagi ta’lim o‘quv axborotlari almashuvini
ta’minlovchi vositalar (yer sun’iy yo‘ldoshi, televideniye, radio, kompyuter, pochta aloqasi
va b.)ga tayangan holda ixtisoslashtirilgan axborot muhitida masofadan turib, ta’lim
oluvchilarning keng qatlami hamda xorijiy davlatlarga taqdim etiladigan ta’lim xizmati majmui 
sanaladi. Masofadan o‘qitishning axborot-ta’lim muhiti ma’lumotlarni uzatish vositalari,
axborot resurslari, o‘zaro muloqot bayonlari, foydalanuvchilarning ta’lim olishga bo‘lgan
ehtiyojlarini qondirishga yo‘naltirilgan apparat-dasturiy, tashkiliy-uslubiy ta’minot va 
boshqalarning tizimiy-tashkiliy majmuidan iborat. 
Nazorat ishi: 
1. Globallashuv tarafdorlari qanday nomlangan? 
2. Globallashuv muxoliflari qanday nomlangan? 
3. Globallashuvning ijobiy natijalari. 
4. Globallashuvning salbiy oqibatlari. 
5. Insoniyat tarixida tarbiya va ta’limning rivojlanish bosqichlari.
 
 

---