Global iqtisodiy rivojlanish

Tayanch iboralar
Jahon iqtisodiyoti globallashuvi, jahon xo‘jaligining globallashuvi, transmilliy korporatsiyalar, xalqaro mehnat taqsimoti, xalqaro iqtisodiy birlashmalar, xalqaro savdo, investitsiya, xalqaro valyuta fondi, ommaviy migratsiya, integratsiyalashuv jarayonlari, ishchi kuchi mobilligi.
Nazorat uchun savollar

1. Jahon iqtisodiyoti globallashuvining afzalliklarini tushuntiring.

2. Globallashuv jarayoni xalqaro raqobatni keskinlashtiruvchi asosiy omil bo‘lib, uning asosiy afzalliklari nimalarda ko‘rinadi?
3. Jahon iqtisodiyoti globallashuvi tufayli qanday xavf-xatarlar vujudga keladi?
4. Globallashuv oqibatlarida qanday o‘zgarishlar yuz beradi?
5. Globallashuv rivojlanayotgan mamlakatlar uchun qanday xatarlarni yuzaga keltiradi?
6. Rivojlangan mamlakatlarda globallashuv jarayoni ta’sirida yuzaga keluvchi qanday muammolar mavjud?
7. Jahon miqyosida hozirgi davrda mavjud bo‘lgan transchegaraviy muammolar qatoriga qanday muammolar kiritiladi?
8. Global moliyaviy beqarorlik va takrorlanuvchi moliyaviy inqirozlarning sinergetik tibiati qanday asosiy omillarga tayanadi?
9. aholi soni ko‘payishiga asoslangan kopulyatsiya omilining asosiy ahamiyati haqida tushuntiring.
10. Transchegaraviy hamkorlikni rivojlantirishning qanday bosqichlarini ajratib ko‘rsatish mumkin?
VI BOB. GLOBALLASHUV VA XALQARO SAVDONING RIVOJLANISH TENDENSIYALARI


6.1. Global iqtisodiyot shakllanishida xalqaro savdoning o‘rni

Dunyo mamlakatlari va xalqlarining o‘sib borayotgan o‘zaro bog‘liqligi, rivojlanish darajasi, madaniyat, tarixiy an’analardagi barcha farqlarga qaramay, shunday bosqichga o‘tdiki, bu bosqichni “globallashuv” deb atamoqdalar.

Yangi tushuncha iqtisodiyot, siyosat va madaniyatga ham birdek taalluqlidir. Biroq aynan iqtisodiyot globallashuvi barcha globallashuv jarayonlarining negizini tashkil etadi va o‘rnatilgan jahon tuzilmasiga tahdid soladi. XX asrda global iqtisodiyot kuchli dinamizm bilan rivojlandi. XX asrning ikkinchi yarmida savdoning o‘sish sur’atlari jahon yalpi mahsulotining o‘sish sur’atlariga nisbatan tezroq rivojlandi (6.1-jadval).