Global biznesda axborot tizimi

Internetdir
. Internet 
(7-bobda tavsiflangan) universal standartlarni qo‘llovchi global “tarmoqlar tarmog‘i” bo‘lib, 
jahonnning 230 dan ortiq mamlakatlarida qariyb 3 milliard foydalanuvchilarga ega 
millionlab tarmoqlarni bir-biri bilan bog‘laydi. 
Internet yangi malumotlar, hizmatlar, strategiyalar va biznes modellar yaratishda 
yangi universal texnologiya g‘oyasini yaratgan, bu texnologiya g‘oyasi turli xil sistemalarni 
va tarmoqlarni guruh ichida bog‘laydigan foydalanishlarni o‘z ichiga oladi. Ichki umumiy 
tarmoq “ichki bog‘lanish” (intvanet) deb ataladigan internet tehnologiyasiga asoslangan. 
Uyushmadan tashqarida shahsiy internetdan foydalanishga ruhsat etilgan “qo‘shimcha 
bog‘lanish” (ekstranetlar) deyiladi va firmalar o‘z faoliyatlarini boshqa firmalarniki bilan 
moslashtirishda yani pul ishlash uchun loyiha bilan iishlash uchun va boshqa uyushmalararo 
ish uchun shunday tarmoqlardan foydalanadilar. Bugungi kunda ko‘pchilik biznes firmalar 
uchun internet texnologiyasidan foydalanayotgan ikkalasi biznes muhimligi va raqobati 
afsalligidir. 
www internetda yig‘ish, malumot, topish, formatlash va varaq formatidagi malumot 
ko‘rsatish uchun kutilayotgan standartlardan foydalanishni o‘z ichiga oluvchi xizmatdir. 
Tarmoqlar matn, grafiklar, animatsiyalar, tovush, videolarni o‘z ichiga oladi va boshqa 
tarmoq varaqlari bilan bog‘laydi. Web varog‘ini ko‘rsatilgan so‘zni yoki tugmachani bosish 
orqali sizga tegishli bo‘lgan varoqdagi qo‘shimcha malumotni topishtngiz va boshqa web 
saytlarga bog‘lanish mumkin. Web UBS kabi yangi turdagi malumotlar tizimlari uchun 
negiz sifatida xizmat qiladi. 
Ushbu barcha texnologiyalar hamda ularni boshqarishda talab qilinadigan odamlar 
uyushmalararo ulashadigan resurslarni ko‘rsatadi. Shu bilan birgalikda firmaning 
informatsiya texnologiya tarkibiy tuzilmasini yaratdi. informatsiya texnologiya tarkibiy 
tuzilmasi firma o‘zining mahsus malumot tizimlarini yaratadigan g‘oya, fikrlarni o‘z ichiga 
oladi.
Texnologiyaning interaktiv jarayoni bugungi kundagi kompyuterga asoslangan 
axborotlarda foydalaniladigan bir nechta namunaviy texnologiyalarni tavsiflab beradi. UPS 
kompaniyasi o‘zining tijorat faoliyatining samaradorligini yanada oshirish hamda 
mijozlarga yanada yaqinlashish maqsadida asosiy investitsiyalarini axborot tizimi 
texnologiyalariga yo‘naltiradi. U qadoqlarni kuzatib borish, to‘lovlarni hisoblash, mijozlar 

---

18 
hisob raqamiga xizmat ko‘rsatish hamda logistika xizmatini boshqarish maqsadida ko‘plab 
axborot texnologiyalari, shu jumladan shtrix-kodlarni skaner qilish tizimlari, simsiz 
tarmoqlar, katta asosiy kompyuterlar, qo‘l kompyuterlari, Internet tarmog‘i, shuningdek 
ko‘plab turli dasturiy ta’minot turlaridan foydalanadi.
UPS kompaniyasining hozirgina ko‘rsatib o‘tilgan qadoqlarni (yuklarni) kuzatib 
borish tizimining qanday qilib ishini tashkillashtirishi, undagi boshqaruv tizimi va 
texnologik elementlarini ko‘rib chiqaylik. UPS kompaniyasining sotish va ishlab chiqarish 
funksiyalarini tajarishida tashkillashtirish elementi yuklarni kuzatish tizimi bilan uzviy 
bog‘liqdir (UPS kompaniyasining asosiy mahsulot turi xizmat ko‘rsatish – ya’ni yuklarni 
yetkazib berish). U jo‘natuvchi hamda qabul qiluvchi to‘g‘risidagi ma’lumotlar ko‘rsatilgan 
va biriktirib qo‘yilgan yuklarni aniqlash uchun talab qilingan jarayonni belgilab beradi, 
bunda yuklarni ro‘yxatga oladi, yuklarning yo‘nalishlarini kuzatib boradi hamda yuklarning 
holati to‘g‘risida UPS mijozlariga ma’lumot berib turadi.
Ushbu tizim, shuningdek menejerlar va ishchilarning ehtiyojlarini qondirish uchun 
kerakli ma’lumotlarni taqdim qilishi ham kerak. UPS kompaniyasining yetkazib beruvchi 
xodimlari yuklarni tashish jarayoni, undagi yuklarni kuzatib borish tizimidan foydalanish 
yo‘llari va shu kabi boshqa ishlarni samarali va unumli amalga oshirishlari uchun tegishli 
ta’lim olish jarayonidan o‘tishlari kerak. UPS xodimlari UPS yuklaridan foydalanish 
bo‘yicha ichki dasturiy ta’minotdan yoki UPS veb-saytidan foydalanish uchun ba’zi bir 
bilimlarni egallashlari ham mumkin.