Gistologiya va embriologiya

 

Jigarda qon yaratilishi 

 

Embrional  davrning  beshinchi  haftasidan  boshlab  jigar  embrionda  qon  yaratilishi  markazi 

bo’lib qoladi. Hosil bo’ladigan qon hujayralari o’zak hujayralaridan rivojlanadi. Ular birlamchi 

qon  hujayralariga  ayla-nadi  va  yuqorida  ko’rsatilgan  bosqichlarni  bosib  o’tib,  ikkilamchi 

---

 

35 

eritrotsitlarni beradi. Тakomillashgan eritrotsitlar bilan bir paytda jigarda donador leykotsitlar, 

asosan takomillashgan neytrofil va eozinofillar ham ko’riladi. 

Тaloqda  qon  yaratilishi.  Embrional  hayotning  birinchi  yarmida  taloqda  gemopoezning 

barcha  hujay-ralari  taraqqiy  etadi.  Тaloqda  ekstravaskulyar  qon  yaratilishining  manbai  bo’lib 

mezenximadan takomil-lashuvchi o’zak hujayralar hisoblanadi. 

Homila  tug’ilishi  paytiga  kelib  taloqda  eritro-  va  granulotsitopoez  jarayonlari  susayadi  va 

butunlay  to’xtab,  taloq  asosan  agranulotsitlar  va  trombotsitlarni  yaratuvchi  manbaa  rolini 

o’taydi. 

Limfa tugunida qon yaratilishi. Embrion taraq-qiyotning uchinchi oyiga kelib limfa qopchasi 

devo-rining mezenximasidan harakatchan o’zak hujayralari ajralib chiqa boshlaydi. Mezenxima 

sinsitiysi  reti-kulyar  to’qimaga  aylanib,  bu  to’qima  orasida  erkin  hujayralar-limfoblastlar  va 

limfotsitlar  joyla-shadi.  Limfa  tuguni  kurtaklarining  dastlabki  taraq-qiyot  davrlarida  ularda 

eritroblastlar  va  miyeloid  elementlarining  borligini  ko’rish  mumkin,  biroq,  bu  elementlarning 

ko’payishi limfotsitlar paydo bo’lishi bilan to’xtaydi. 

Bo’qoq bezida qon yaratilishi. Тimusda Т-limfo-sitlar yaratilishi homila takomilining 9-10-

hafta-sidan  boshlab,  homila  tug’ilgandan  keyin  ham  davom  etadi.  Hozirgi  paytda  timus  Т-

limfotsitlarning aso-siy yaratilish manbai hisoblanadi.