Gistologiya, stitologiya va

o ‘rta va uzunchoq miyada hamda orqa miyaning bo‘yin, bel va 
dum g‘aza segmentlarini yon shoxlarida joylashgan. Simpatik 
nerv sistemasiga orqa miya ko‘krak va yuqori bel bo‘limlari yon 
shoxlarining vegetativ yadrolari, parasimpatik nerv sistemasiga 
esa III, VII, IX va X juft kalla nervlarining vegetativ yadrolari va 
orqa miya dumg‘aza qismining vegetativ yadrolari kiradi.
330

---

Markaziy bo‘limning multipolyar neyronlari vegetativ reflektor 
Yoyining assotsiativ neyronlari hisoblanadi (rasm 9.11). 
Ularning aksonlari markaziy nerv sistemasidan orqa miyaning 
oldingi shoxlari yoki kalla nerviari orqali chiqadi va periferik 
vegetativ tugunlarning birini neyronlarida sinapslar hosil qilib 
tugaydi (rasm 9.11). Bu vegetativ nerv sistemasining 
preganglionar effektor, odatda, m ielinli nerv tolasidir. Simpatik 
vaparasimpatik vegetativ nerv sistem asining preganglionar 
tolalari xolinergik tolaiar hisoblanadi. Elektron mikroskop 
yordamida o ‘rganilganda, ularning terminallari mayda oqish 
sinaps pufakchalari (40-60 nm) va bitta-yarimta yirik qoramtir 
vezikulalar (60-150 nm) tutishi aniqlangan.
Rasm 9.11. 
Vegetativ nerv tuguni
Vegetativ nerv sistemasining periferik tugunlari a’zolardan 
tashqarida (paravertebral va prevertebral simpatik tugunlar, 
kallaning parasimpatik tugunlari) hamda hazm nayining, yurak, 
bachadon, siydik qopi va boshqa a’zolarning devoridagi 
intramural chigallar tarkibida bo‘lishi mumkin.
331

---

Paravertebral gangliyalar umurtqa pog‘onasining ikki yonida 
joylashgan va o ‘zining biriktiruvchi to‘qimali stvollari bilan