«G‘isht teruvchi» kasbi bo‘yicha o‘quv-uslubiy qo‘llanma toshkent-2021 kirish

Diafragmali devor. Bunda g‘ishtli devor uzunasiga joylashtirilgan ichki va sirtqi qatlami oralig‘idagi har besh qatordan keyin gorizontal holda (diafragma) terilgan qator bilan bog‘lanadi. Devorlar orasidagi bo‘shliqqa yengil beton, shlak yoki issiqlik o‘tkazmaydigan boshqa material to‘ldiriladi. Bunday devorlar uch qavatgacha bo‘lgan binolarda qo‘llaniladi.
Quduqsimon devor. Bu vertikal diafragmalar vositasida tutashtirilgan ikki devordan iborat. Devorlar orasidagi quduqchalarga yengil beton, shlak yoki issiqlik o‘tkazmaydigan boshqa material to‘ldiriladi. Quduqchalardagi shlak qatlami cho‘kishining oldini olish uchun har 5—6 qatordan keyin ma’lum bir qalinlikda qorishma yotqiziladi, bunday devorlar bir-ikki qavatli binolarda ishlatiladi.
Anker g‘ishtli devor. Beton devor oralig‘i yengil beton bilan to‘ldirilgan ikki qavat devordan iborat bo‘ladi. Ko‘ndalang yotqizilgan g‘ishtlarning ichki tomonga turtib chiqqan uchlari beton qatlami orqali tashqi qator bilan bog‘lanadi. Bunday devorlar to‘rt qavatgacha bo‘lgan binolarda qo‘llaniladi.
Oralig‘i bo‘sh qoldirilgan yoki oralig‘iga issiqlik о‘tkazmaydigan material joylangan devor. Devorlar g‘ishtini terganda choklar ko‘p qatorli sistemada bog‘lanadi. Bunday devorlar besh qavatgacha bo‘lgan devorlarda qo‘llaniladi.
T
ermosoldiqli devor. Yarim g‘isht qalinlikda bo‘ylamasiga terilgan va bir-biriga parallel ikki devordan iborat bo‘lib, devorlar orasi yengil yoki g‘ovak beton bilan to‘ldiriladi. To‘rt va undan kam qavatli bo‘lgan binolarda qo‘llaniladi.
2. Pardevorlar konstruksiyasi va paxsa devorlar

. Xususiy turar-joy va dala-hovli uylari qurilishida pardevorlar ko‘proq g‘isht va yog‘ochdan ishlanadi. G‘ishtli pardevorlar qalinligi ko‘p hollarda yarim g‘isht (12 sm), ba’zan esa bir g‘isht (25 sm) bo‘ladi. Chorak g‘ishtli pardevorda g‘isht qirrasi bilan teriladi. Agar pardevor uzunligi 1,5 m dan oshsa, uni har ikki-uch qatorda diametri 3 mm li po‘lat sim bilan armaturalanadi. Sanitariya xonalarining pardevorlari sement-qumli qorishma bilan suvaladi. Gipsdan yoki shlak-betondan tayyorlangan mayda gips bloklari ham pardevor uchun qo‘llanilishi mumkin. Yog‘ochdan tayyorlangan pardevorlar asosan pol osti to‘sini ustiga o‘matiladi. Oddiy taxta-yog‘och pardevorlar uchun chetlari tekis, qalinligi 40-50 mm, eni 100—120 mm li taxtalardan foydalaniladi. Yashash xonalari orasiga tovush izolatsiyasi yaxshi bo‘lgan ikki qavatli pardevorlar qo‘llanilgani ma’qul. Bu holda qalinligi 20—25 mm li taxtalar qo‘llaniladi. Ular to‘singa yoki pol osti to‘siniga va shipga qoqilgan 40x 40 mm kesimli ikkita reyka orasiga o‘rnatiladi. Ularning orasiga tovush o‘tkazmaydigan to‘ldirilgich solish mumkin. Yog‘och taxtali pardevorlardan eng tejamlisi karkas-qoplagichli konstruksiyadir. Karkas qoplagich sifatida yupqa (15—19 mm) taxta, fanera va boshqa materiallardan foydalanish mumkin. Agar pardevorda eshik bo‘lsa, karkas ichiga qo‘shimcha vertikal va gorizontal taxtalar qoqiladi.