«G‘isht teruvchi» kasbi bo‘yicha o‘quv-uslubiy qo‘llanma toshkent-2021 kirish

3.Bino qirqimining chizmalari

Hayolan vertikal tekislik yordamida kesilishidan hosil bo‘lgan ko‘rinish qirqim deb ataladi. Qirqimlar qurilish chizmalarida binoning hajmini va konstruktiv yechimini ko‘rsatish uchun xizmat qiladi. Qirqimlar arxitekturaviy va konstruktiv bo‘ladi. Arxitekturaviy qirqim binoning ichki arxitekturasining kompozitsiyasini ko‘rsatadi. Bunday qirqimda xonalarning, oynalarning, eshiklarning, sokolning va boshqa konstruksiyalarning balandliklari ko‘rsatiladi. Arxitekturaviy qirqimda cherdakdagi bostirmaning qalinligi, tomning konstksiyasi va poydevorlari ko‘rsatilmaydi (rasm)

Arxitekturaviy qirqimlar loyihalashning boshlang‘ich bosqichlarida chiziladi va bu qirqimdan fasad ustida ishlashda foydalaniladi.
Kontruktiv qirqimlar binoning ish chizmasi tarkibiga kiradi. Bu qirqimda binoning konstruktiv elementlar va kerakli o‘lchamlari, belgilari ko‘rsatiladi

.

Eshik va derazalar o‘rni, zinalar, ko‘tarish transportlari GOST

21.107-78. ga ko‘ra shartli belgilar bilan ko‘rsatiladi. Qurilish chizmalarida oddiy, pog‘onali, bo‘ylama va ko‘ndalang qirqimlardan foydalaniladi. Bundan tashqari qirqimga tushmay qolgan konstruksiyalarni ko‘rsatish uchun joylardagi mahalliy qirqimlar ham bajariladi. Qirqimning chizmasi quyidagi ketma-ketlikda bajariladi:

1. 
   1-qavat poli uchun gorizontal chiziq 0.000 sath bo‘ylab chiziladi,
   
2. 
   gorizontal chiziq plandagi yer sathi bo‘ylab o‘tkaziladi,
   
3. 
   birinchi gorizontal chiziq bo‘ylab koordinat o‘qlari belgilanadi. Bu o‘lchamlar binoning planidan olinadi va shu nuqtalar orqali vertikal o‘q chiziqlari chiziladi,
   
4. 
   o‘qlarning ikki chekkasidan ichki va tashqi asosiy devorlar, pardevorlar ingichka tutash chiziq bilan chiziladi. So‘ngra polning konturi, ship, bostirma va h.k.lar chiziladi.
   
5. 
   bostirma konturi chiziladi.
   
6. 
   kesuvchi tekislik ortidagi boshqa elementlar (tom, pardevorlar va x.k.) eshik va oyna uyiqlari chiziladi,
   
7. 
   ichki va tashqi o‘lcham chiziqlari chiziladi. Balandliklar belgilari chiziladi,
   
8. 
   qirqimdagi bosh chiziqlar kerakli qalinlikda yurgizib chiqiladi, kerakli o‘lchamlar qo‘yiladi, yozuvlari yoziladi. Ortiqcha chiziqlari esa o‘chiriladi.
   

K
onstruktiv qirqim ham huddi shunday ketma-ketlikda bajariladi. Faqat konstruktiv elementlar aniqroq chiziladi, tugunlar doirachalarga olib ko‘rsatiladi, tabiiy tuproq shtrixlanadi