Giroskoplar

Uzunlik nisbiyligi
Jism uzunligini tezlikka bog`likligi K1 (x1 ,y 1 ,z 1 ,t1 ) sanoq tizimiga nisbatan tinch turgan va Х o`qi bo`ylab joylashtirilgan l<sub>0</sub> sterjenni ko`raylik K (x,y,z,t) tizimga nisbatan sterjen uzunligi l₀=x2-x1, K1 tizimga nisbatan uzunligi l₀= x ² ₂-x¹₁ , K¹ , K ga nisbatan  tezlik bilan harakatlanadi.
l₀=x’₂-x’₁ =
Demak:
l=l₀
ya’ni harakatlanayotgan sterjen uzunligi tinch turgan holatdagi uzunligiga nisbatan ga qisqarar ekan.
Vaqtning nisbiyligi
K 1 (x1 ,y 1 ,z 1 ,t1 ) tizimida turgan soatlar K (x,y,z,t) tizimga nisbatan  tezlikda harakat qiladi. K tizimda kuzatilganda bu soatning t 1 kursatish tinch turgan soatning t0 ko`rsatishi bilan qanday bog`langanligi ko`raylik Voqyea ro`y berayotgan Х nuqta o`zgarmas deb (x=a) olamiz, u holda
t=t<sub>2</sub>-t<sub>1</sub>= - =
t=
Demak, harakatlanayotgan soatlar qayd qiladigan t vaqt oralig`i tinch turgan soatlarning tegishli ko`rsatishlaridan kichik, ya’ni harakatlanayotgan soatlar sekinroq yuradi.
1865-yil Maksvell eletrodinamika qonularini umumlashtiruvchi tenglamalar sistemasini yaratdi. Elektrodinamik maydon uchun yaratilgan bu tenglamalar orqali yorug’lik elektromagnit to’lqin tabiatiga ega ekan;igi to’liq isbotlandi.Lekin bu tenglamalar Glailey almashtirishlariga nisbatan invariant emas edi. Misol uchun qo’zg’almas inertsial sanoq sistemasida yorug’lik s tezlik bilan tarqalsa . Klassik mehanikada tezliklarni qo’shish qoidasiga binoan v tezlik bilan harakatlanayotgan inertsial sanoq sistemasida yorug’lik tezligi sQv bo’ladi. Demak , bir inertsial sanoq sistemaasida boshqasiga o’tganda yorug’likning tarqalish tezligi o’zgarishi kerak.
“Efir” muammosini xal etish maqsadida Maykelson va Morleylar (1881-1887) bir necha bor tajribalar o’tkazdilar. Yorug’likni efir orqali tarqalishi o’rinli bo’lsa , Yerning ikki xil vaziyatida (misol uchun yarim yillik holatlari0 o’lchangan yorug’lik tezliklari xar xil bo’lishi kerak . Tajribalar esa yorug’lik tezligini ikkala xolda xam bir xil bo’lishini ko’rsatadi. Bu esa efir moddasi yo’qligini va yorug’lik bo’shliq fazoning xamma yo’nalishlarida va qo’zg’almas, qo’zg’aluvchan inersial sanoq sistemalarida o’zgarmas 3*10⁸m/s tezlik bilan tarqalishini tasdiqladi.