Giperfaol bolaga ta’lim berishda nimaga ahamiyat qaratish kerak?

Psixologlar giperfaol bolalarni quyidagicha tasniflaydi:
— barmoqlari va tovonlarini betinim qimirlatish;

— bir joyda tinch o‘tira olmaslik, tinimsiz qimirlash;

— tashqi ta’sirlarga nisbatan tez-tez chalg‘ish;

— jamoada turli vaziyatlar (mashg‘ulotlar davomida, ekskursiyalar va bayramlar) vao‘yinlarda o‘z navbatini kutishga sabri chidamaslik;

— savollarga odatda o‘ylamasdan va oxirigacha eshitmasdan javob berish;

— berilgan topshiriqni qiyinchilik bilan bajarish (bu holat salbiy hulq yoki yetarlicha tushunmaslik bilan bog‘liq emas);

— topshiriqlarni bajarish va o‘yin jarayonida diqqatini qiyinchilik bilan jamlash;

— odatda bir ishni tugatmasdan ikkinchisiga o‘tish;

— tinch va xotirjam o‘ynay olmaslik;

— ko‘p gapirish, boshqalarga xalaqit berish, atrofdagilarga qitmirlik qilish (masalan, boshqa bolalar o‘yinlariga xalaqit berish);

— odatda, bunday bolalar unga qaratilgan gaplarni eshitmayotgandek taassurot uyg‘otadi;

— tez-tez maktabgacha ta’lim muassasasida, maktabda, uy va ko‘chada o‘zi uchun zarur   narsalarini yo‘qotib qo‘yish;

— ba’zan oqibatini o‘ylamasdan xatarli harakatlarni ham sodir etishi mumkin; (Masalan, atrofga qaramasdan katta ko‘chaga   yugurib chiqib ketishi mumkin).

Bu belgilarni umumlashtirib quyidagi guruhlarga bo‘lish mumkin:

o‘ta harakatchan faollik;

— hozirjavoblik;

— chalg‘itishga moyillik (diqqatning tarqoqligi).

Giperfaol bolaga yordam berish — juda murakkab jarayon. Bunda o‘qituvchi ko‘pgina kutilmagan qiyinchiliklarga duch keladi. Qo‘yilgan «giperfaol» tashxisini, bolada kamida uning belgilaridan   sakkiztasi mavjud bo‘lganidagina to‘g‘ri hisoblash mumkin. Shu o‘rinda «giperfaollik kimlarda ko‘proq kuzatiladi, o‘g‘il bolalardami yoki qizlardami?» degan savol tug‘iladi. Psixologlar bergan ma’lumotlarga qaraganda, giperfaollik 7—11 yoshdagi bolalar o‘rtasida o‘rtacha 16,5 foiz, o‘g‘il bolalarda — 22 foiz, qizlar o‘rtasida — o‘rtacha 10 foiz kuzatiladi. Nima uchun o‘g‘il bolalarda qiz bolalarga nisbatan giperfaollik ko‘proq kuzatiladi? Tibbiyotchilarning fikricha, buning sabablari turlicha bo‘lib biroq ko‘pincha rivojlanayotgan homila o‘g‘il bo‘lsa, u homiladorlik va tug‘ruq jarayonidagi asoratlarga qizlarga nisbatan beriluvchanroq bo‘ladi. Natijada esa turli zararli ta’sirlardan avvalo rivojlanayotgan miya aziyat chekadi.