Gimnastika (yakkakurash, koordinatsion va siklik sport turlari)

L —L

О X

+Lу+

Lz .

Harakatlar miqdorimng tengligi va harakatlar miqdori moment-larining tengligi qonunlari energiyaning saqlanish umumiy qonunining ayrim ko'rinishlari hisoblanadi.
Itarilish va yerga tushish
Ko‘pgina gimnastika mashqlarini bajarish faol itarilish va yerga tushishlar bilan bog‘liq. Ularni texnik jihatdan to‘g‘ri bajarish mashqlarni bajarish sifatiga sezilarii darajada ta’sir ko‘rsatadi.
Itarilish tana yoki uning ayrim bo‘g‘inlari OUMni tayanchdan faol uzoqlashtirishdan iborat. Itarilish energiyasidan tanani past tayanchli hoi aid an baland tayanchli holatga, tayanchli holatdan tayanchsiz holatga o‘tkazish uchun aylanma impulsni yaratishda foydalanish mumkin. Bir joyda turib, yugurib kelib, selpinib turib, qoilar, yelkalar va tananing boshqa bo‘g‘inlari bilan itarilish mumkin.
Itarilganda kuch impulsi oyoqlar, qo‘llar, gavda mushaklarining faol harakati va tayanch ta’siri hisobiga yaratiladi. U tanaga uning og‘irligi (t) bilan boshlang‘ich tezlik moduli (c) ko‘paytmasiga teng bo‘lgan harakatlar miqdormi beradi. Gimnastikachi tanasi­ ning og‘irligi o‘zgarmas kattalik bo‘lgani tufayli, tana OUMning uchish balandligi (H) uning boshlang‘ich tezligiga bog‘liq. Kuch impulsi qancha katta va uning vektori yo‘nalishi vertikalga qancha yaqin bo‘Isa (sin 90° =1; agar a burchak 90° dan katta yoki kichkina bo‘lsa, sin a < 1), itarilgandan keyin tana OUMning yuksalishi shuncha baland bo‘ladi:
_{N =} v2 ■sin a _,
bu yerda N — tana OUMning uchish balandligi; v —uning tayanchdan uzilish paytidagi boshlang‘ich tezligi; a —gorizontal bilan tezlik vektorining yo‘nalishi o‘rtasidagi burchak.
Boshiang!ich tezlik (n ) qiymatini quyidagilar belgilaydi: a) faol itarilish bosqichida kuchlarning o‘sib borish darajasi; b) ishchi bo‘g‘imlarda oyoqlar bukilishining burchak tezligi (bukilish burchagi qancha kichkina bo‘lsa, tezlik shuncha katta bo‘ladi); c) itaiilishning davomliligi —u qancha uzoq bo‘lsa, uchishning

boshlang‘ich tezligi shuncha kam, binobarin, uning balandligi ham shuncha past boMadi; d) tayanchning bikrlik xossalari (tayanch ta’siri qiymati); e) oyoqlarni (qollami, tananing boshqa bo\g‘inlarini) tayanchga itarilish joyida qo‘yish burchagi — u vertikalga qancha yaqin bo‘lsa, shuncha yaxshi; f) harakatlar yonlama tebranishlarining qiymati — u qancha kam bo‘Isa, shuncha yaxshi; g) gavdaning vertikalga nisbatan holati —unga yaqinroq bo‘lgani ma’qul.