Gimnastika mashqlarining tasnifi

OMON MUXTOR
SHAYTON ARAVA
Bir paytlar kiyish rasm bo‘lgan “shaytonteri” degan gazlamani bir kun kim bilib, kim bilmasligi mumkin.
“Shaytonkavush” degan, bir kunlar chapdast ustalar o‘yinchoq-kavush to‘qigan yoki “shaytonkosa” degan, kishini devona qiladigan o‘tlar nomi-yu, ularning o‘zini ham bu kun ehtimol, birov bilib, birov bilmaydi. Kitoblarda o‘qib, ma’nosiga tushunmaydi.
Lekin ko‘pchilik velosipedni hamon ba’zan “shayton arava” deydi. Bu so‘zlardan har birining shaytonga nimadir daxli bor. Qachondir rasmga kirgan velosipedni mingan kishi ko‘chada lip etib ko‘z oldidan o‘tib ketganida “shayton arava” degan gap xayolga kelgan bo‘lishi kerak.
Qisqasi, Abduvosit ismli kishi o‘g‘li Vosilga:
— Tug‘ilgan kuning ekan. Yur! — dedi. — Senga bironta ulov olib bermoqchiman. U yoq-bu yoqqa borganda minarsan...
Ota-bola ko‘chaga chiqib, shahar etagidagi anqoning urug‘idan bo‘lak hamma narsa sotiladigan katta bozorga kelishdi.
Ular bozor atrofidagi maydonda eshak, ot, keyin bir necha arava mingan chollarni ko‘rishdi.
— Menga qolsa, senga eshakmi, otmi olib berardim. Ikkisi ham, bobong minib yurardilar, mehnatkash hayvon! — dedi Abduvosit. — Faqat, katalakdek uyga eshakni, otni qanday olib kirasan? Shaharda har kim buning uddasidan chiqolmaydi. Men yoshligimda goh-goh arava minganman. Arava olib berardim-ku, hatto imkoni bo‘lgan kishi ham aravani garajga kiritib qo‘yolmaydi. Sig‘maydi...
— Bo‘lmasa, nima olib berasiz, dada? — toqatsizlanib so‘radi Vosil.
— Bitta velosiped. Shayton arava! Mendan sovg‘a... Mashina olib berardim. Ilojim yo‘q. Qo‘lim qisqa Mashinani katta bo‘lganingda o‘zing olarsan.
Inson bolalikdan sharoitga bo‘ysunib qanoatga odatlanib boradi. Xalq iborasi bilan aytganda, ko‘rpaga qarab oyoq uzatishga o‘rganadi. Vosil velosipedga ham rozi, dadasidan minnatdor, boshi osmonda, xursand edi.
Ota-bola uch-to‘rt do‘konga kirib chiqishdi. Bolabop mitti velosipeddan g‘ildiraklari odam bo‘yidan baland haybatli velosipedlargacha tiqilib yotibdi. Ammo o‘smirga mos mo‘‘jaz bironta velosiped ko‘rinmaydi... Axiyri, xayriyat, ularning qidirgani topilgandek bo‘ldi.
— Mana, shu bizniki! — dedi Abduvosit ko‘ksini ko‘tarib.
— Siz uni ololmaysiz, amaki, — dedi Abduvositga razm solib sotuvchi.
— Nega?
— U juda qimmat.
— Mashinadan qimmat emasdir? — dedi Abduvosit.
— Har qanday mashinadan ham uning narxi yuqori.
— Nega? — deb yana so‘radi Abduvosit.
— Uni olimlar yangi ixtiro qilgan. Hammayoqda bemalol yuradi.
Bunday savdo Abduvositning hamiyatiga tegdi. O‘zbekni o‘ldirsa, hamiyat o‘ldiradi. Birovdan o‘zingni kam deb bilish, bunga iqror bo‘lishga yuzing qanday chidaydi? Yergina yorilmaydimi?
— Og‘zingga siqqanini ayt. Biz uni olamiz! — dedi Abduvosit.
Sotuvchi osmon bahosini aytdi. Abduvosit cho‘ntaklaridan bor pullarni so‘nggi tiyinigacha chiqarayotib, o‘g‘li oldida ortiq xijolat chekmaslik uchun:
— Bolam! Sen aravangni olib chiqaver. Yurgazib ko‘r-chi! — dedi.
Vosil shu gapni kutayotgani aniq edi.