Гидропоника 100 китоб тўплами

Сувли экинларда ўсимликлар минерал тузларнинг сувдаги эритмаси тўлдирилган турли сиғимли идишларда субстратсиз ўстирилади. Ўсимликлар илдизлари озиқ эрит- мага ботиб туради.
16

31–китоб

Тупроқсиз экин етиштириш (Гидропоника)

Сувли экин услуби кўкат экинларни етиштиришда Япо- нияда (хайпоника), шунингдек, Европа мамлакатларида тарқалган. МДҲ мамлакатларида сувли экин тажрибавий изланишларда фойдаланилади. Бу усулнинг кенг жорий қилинишига фойдаланишнинг мураккаблиги, эритма реак- циясининг турғун бўлмаслиги, кислородни сувда яхши эрит- маслиги (9,4 м/л) сабабли у билан илдизни қониқарли таъ- минланмаслиги, қўпол ва баҳайбат бўлиши, фойдаланишни мураккаблиги тўсқинлик қилади. Шу билан бирга озиқ эрит- маси концентрациясини керакли ҳолатда сақлаш қийинчи- лигининг юзага келиши тўсқинлик қилади.

Англия, Германия, Болгария ва бошқа мамлакатларда сувли экинларнинг бошқа хили юпқа қалинликда жилдира- тиб оқизиладиган (плёнкали) сувда ўстириладиган экин NFT (Nutrient film Technique) тури қўлланилади.
Бунда нур ўтказмайдиган полиэтилен ёки қаттиқ ма- териалдан ясалган, узунлиги 5-20 м ва эни 20-25 см бўлган юза тарновлар бироз қия (ни- шабли) (1:100) ҳолда илитил- ган ерга ўрнатилади. Тарнов

Оқадиган кичик ҳажмли гидропон мосламаси.
тубидан 1 мм қалинликда, уни

17

100 китоб тўплами

юқори қисмидан ингичка труба орқали сурункали бериб ту- риладиган озиқали эритма оқиб туради ва пастки томонига ўрнатилган идишга йиғилади, эритма у ердан насос орқали асосий резервуарга ўтказилади.

Кўчат минерал пахтали кубикларда етиштирилади ва у тарнов (қайиқчаларга) жойлаштирилади, улар оралиғидаги плёнка четлари шундай букланадики, бунда тарнов (лоток) учбурчак шаклига кириши керак. Кўчат ўтказилганидан сўнг олдинига озиқали эритманинг оқиш тезлиги 5 л/мин, ниҳол илдизи тўлиқ ривожланганида эса – 3 л/мин ташкил қилади. Плёнкали гидропоника меъёрида озиқлантириш тар- тиботи яратишга имкон беради, тупроқни зарарсизланти- ришдан ҳоли бўлинади, ўсимликлар айланишини (алмаши- нишини) тезлаштиради, сув, ўғит ва ёнилғи сарфи камаяди ҳамда меҳнат харажатлари қисқаради. Аммо, сувли экинда- ги каби озиқа эритмаси буферликка эга бўлмайди. Шунинг учун эритмани нордонлиги ва электр ўтказувчанлиги қат- тиқ назорат қилинади. Электр ўтказувчанлик маълум миқ- доргача пасайса, эритма тўғриланади (корректировка). Уни бироз ишқорийлаштириш учун орто-фосфор кислотаси, нордонлаштириш учун эса калий йод қўшиб корректиров-
ка қилинади.

18