Гидропоника 100 китоб тўплами

31–китоб

Тупроқсиз экин етиштириш (Гидропоника)

КИЧИК ҲАЖМЛИ ГИДРОПОНИКАДА ҚЎЛ- ЛАНИЛАДИГАН СУБСТРАТЛАР ТАВСИФИ

Кичик ҳажмли гидропоника учун субстарат сифатида парча- ланиш даражаси 15% дан ортиқ бўлмаган торф, турли типдаги минерал пахта, перлит, вермоку- лит, цеолит хизмат қилади. Охирги йилларда кокосли субстрат ва уни перлит билан аралашмаси кенг тарқалиб бормоқда.
Субстратлар турлари

Кичик ҳажмли гидропоникадаги субстратларни тупроқ аралашмасидан фарқи шундаки, улар сувни кам ушлаб ту- риш қобилиятига эга бўлади ва осон қурийди, шу боис кам миқдордаги сув билан узоқ вақт суғоришни талаб қилади. Улар жуда паст буферликка эга, бу минерал ўғитларни тез- тез солишни талаб қилади. Кичик ҳажмли гидропоника учун фойдаланиладиган субстратлар қуйидаги қўллаш хоссалари ва хусусиятлари билан тавсифланади.

Торф ботқоқликларнинг юқори қисмидан тайёрлана- ди, у паст даражали парчаланишга эга ва кули кам бўлади. Ташқи кўриниши бўйича у оқиш, толали, қуруқ масса ҳисоби- га углевод ва гумин кислоталаридан иборат 50% га яқин ор- ганик моддалардан таркиб топган. Таркибида азот миқдори юқори (20-30%), аммо фосфор (0,5%) ва калий (0,15%) паст. У

29

100 китоб тўплами

сувни яхши сингдириш ва ҳавони ўтказиш хусусиятига, сув- ни кўпроқ шимиш қобилиятига ва юқори буферликка эга.

Торфни турли маркали тойлар ва қуруқ прессланган пли- талар кўринишида қўллайдилар, уларни қўллаш, субстратни етказиб келишга сарфланадиган харажатларни камайтира- ди. МЮТ (мохли юқори торф) маркали ва «Новобалт» тор- фи 50 кг вазнли тойларда келтирилади, улар намлангандан сўнг 250-300 кг гача катталашади. Белоруссиядаги «Седа» ва «Двина» корхоналари СТП-1 ва СТП-2 (тўйимли торфли субстрат) маркали торфни ҳам той кўринишида чиқаради, аммо улар нейтраллаштирилган, ўғитлар ва, шу жумладан микроэлементлар билан ҳам бойитилган.
Экин етиштиришда торфни қўлашнинг энг рационал усули – контейнерли экин ва лотокларда етиштириш.
Торфдан экин етиштиришда фойдаланиш
Лотокларда етиштирилганда, лоток тубига 2-3 см қалин- ликда майдаланган тош солиш тавсия этилади, у субстратдан дренаж сувининг чиқиб кетишини яхшилайди. Субстратни юқори қатлами қуриб ва заҳланиб кетишининг олдини олиш учун, лотоклар устидан оқ-қора плёнка ёпиш керак. Торф ўсимликларни мустаҳакам боғловчи юқори кўрсаткичли – 9-17% ҳажмини намликка эга эканлигини эсдан чиқармаслик керак. Шу боис компьютерли дастур ёрдамида (дренажни)
30