Gidrometallurgiya jarayonlari nazariyasi”

BeCI₂ elektrolizi.
Elektroliz jarayoni BeCl₂+NaCl = 1:1 nisbatda berilliy metallini erish haroratidan past haroratda olib boriladi. BeCl₂+NaCl = 1:1 nisbati evtektik nuqtaga yaqin
(58,7 BeCl₂+41,3% NaCl) bo‘lib, 215°C da eriydi. BeCl₂ ning ajralish potensiali evtektik tarkibida quyidagi haroratlar bilan bog'langan:

Harorat: °C	420,	600,	700
Ajralish kuchlanishi:	2,08, 1,99, 1,93

Elektroliz jarayoni qopqoqli nikel tigellarida (balandligi 800 mm, diametri 500 mm) olib boriladi. Tigel katod, grafit anod (d=100, h=1200 mm) sifatida ishlatiladi. Elektrolit eritmasining harorati 350°C bo‘lib, 10 ta elektrolizyorlarda amalga oshiriladi.
Bu hamma elektrolizyorlardagi 40—50 volt kuchlanish va 500 amper tok kuchini tashkil qiladi. Ajralib chiqayotgan xlor gazi tigelning qopqog‘idagi quvur
orqali chiqarib yuboriladi. Berilliy elektroliz natijasida tikelni
devorlarida sumalakcha shaklida yopishib qoladi. Ulami ajratib
olinadi, presslarda siqib elektrolitlardan tozalanadi, sovitiladi
hamda uni suv bilan berilliy xlorididan yuvib tashlanadi. Undagi
alyuminiy oksididan esa ishqor eritmasi bilan yuvilib tashlanadi.
Hamda hosil bo'lgan berill oksidlari kuchsiz azot kislotasi eritmasi
bilan yuviladi. Sumalakchalardagi berilliyning miqdori 99% ni tashkil qiladi.

Xulosa.
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak berilliyb olishning usullarini o’rgandik. Berilliy olishning gidrometallurgik texnologiyasini o’rgandik.Uning minerallari kimyoviy xossalari va bir qator xususiyatlari bilan tanishdik

Foydalanilgan adabiyotlar.

1.Abduraxmonov S –Gidrometallurgiya jarayonlari nazariyasi va dastgohlari (o’quv qo’llanma)
2. G.P. Xomchenko, I.G. Xomchenko. Kimyo. Oliy o‘quv yurtlariga kiruvchilar uchun. – Toshkent: “O‘qituvchi” NMIU, 2016.
3. A.G. Muftaxov, H.T. Omonov, R.O. Mirzayev. Umumiy kimyo. – Toshkent: “O‘qituvchi” NMIU, 2015.
4. M.M. Abdulxayeva, O‘.M. Mardonov. Kimyo. – Toshkent: “O‘zbekiston”, 2012.
5. A.S. Хasanov, Q.S. Sanakulov, A.A. Yusupхodjaev. Rangli metallar metallurgiyasi. O‘quv qo‘llanma. – T.: Fan, 2010. - 284 b.