Gidromashinalar haqida umumiy tushunchalar Reja

Ikkinchi guruhga suyuqlikka bosimni orttirish yuli bilan energiya beruvchi nasoslar kiradi. Suyuqlikni porshen bosimi (porshenli nasoslar) aylanuvchi jismlar (rotorli nasoslar) siqilgan xavo gaz yoki bug’ (pnevmatik suv kursatgichlar, Gemfri nasosi va b). yordamida chiqarish mumkin. Bularga suyuqlikka gidravlik zarb orqali beruvchi mexanizmlar (gidravlik taran) ham kiradi.
Uchinchi guruhga nasoslarda suyuqlikka kinetik energiya berilib, sungra u bosim energiyasiga aylantiriladi. Bularga birinchi galda kurakli (markazdan qochma parrakli uqiy) nasoslar kiradi (ularda ish kismi valda aylanuvchi kurakli gildiraklardir). Ikkinchidan oqimchali nasoslar (ejektorlar, injektorlar gidravlik elekvatorlar) kiradi (ular suyuqlikka energiya beruvchi boshka suyuqlik gaz yoki bugdir).
4.Hajmiy nasoslar, turlari va ishlash printsiplari
Porshenli nasos qurilmasining eng sodda sxemasi 1-rasmda keltirilgan. bu nasoslarda suyuqlikning surilishi va haydalishi porshenning tsilindrda ilgarilanma qaytma xarakat qilishiga assolangan. Bunda porshen 3 (2-rasm) tarkibidagi shtok 2 bulgan krivoship-shatunli mexanizmi 1 yordamida xarakatga keladi. Porshen tsilindrichida qaytma orqaga) xarakat qilganida uning oldidagi ish bushlig’ining hajmi ortib siyraklanish hosil buladi. Bu siyraklanish ma‘lum bir chegaraga yetganida ish bushlig’idagi bosim р_с bilan tovonli klapan 7 ostidagi xrapovikda bulgan bosim orasidagi farq surish klapani 4 ni ochadi va suyuqlik surish trubasi 6 orkali ish bushlig’iga kiradi. Nassolarda suyuqlik qaysi tipdagi kuchlardan (dinamik kuchlar yoki statik kuchlar) foydalanib surilishiga qarab ular dinamik yoki hajmiy nasoslarga bulinadi. Bunda yuqoridagi klassifikatsiyaga kirgan nasolarning porshenli va rotoli turlari hajmi nassolarga qolganlari esa dinamik nasoslarga kiradi.Surili protsessi porshen uzining eng chekka surilishi chegarasiga yetguncha davom etadi. Bunda surilish trubasidagi siyraklanishni surish klapani oldiga joylashtirilgan vakuummetr yordamida ulchash mumkin. Ta‘minlovchi idishdagi suyuqlik sathidan nasos tsilindrining eng yuqori sathigacha bulgan balandlikka surish balandligi Н_с deyiladi.
Porshenli nasos
Surish balandligi chegaraviy surish balandligi Η_с ≤ Н_чс dan katta bulmasligi kerak.
Porshen (plunjer) ilgarilanma (oldinga) xarakat qilganda esa ish bushlig’idagi bosim ortib surish klapani yopiladi. Bushlikdagi bosim ortishda davom etib uning miqdori suyuklikni haydash bosimi Р_х ga yotganda haydash klapani ochilib suyuqlik xaydash trubasi 9 ga uta boshlaydi.
Suyuqlikning haydash porshenning eng chekka haydash chegarasiga yotguncha davom etadi. Nasosni ishga tushurganimizda u avval suri trubasidagi havoni tortadi va suyuqlik hosil bulgan bosimda farqi ta‘sirida surish trubasiga kutariladi. Nasos bir oz vaqt ishlagandan sung surish trubasi va tsilindrdagi havo haydab chiqarilib, suyuqlik tsilindrni tuldiradi. Shundan keyin nasos moslangan tartibda ishlay boshlaydi. Natijada ta‘minlovchi idishdagi suyuqlik qabul qiluvchi idish ga utadi. Tsilindrdagi yukori sath bilan suyuqlik kutarilgan eng yuqori sathning farkiga xaydash balandligi Н_х deyiladi. Surish balandligi bilan haydash balandligining yigindisi Н_с +Н_Х nasosining tortish balandligi yoki tuliq statik bosimni beradi. Porshenli nasoslarning turli loyixalari bilan kurilgan turlari ishlab chiqarishning kup sohalarida qullaniladi.