Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi asoslari

O‘ZBEKISTONNING  BA’ZI  BIR  SHAHARLARIDAGI  TEXNOGEN
JINSLARNING  QALINLIGI
Qalinligi, m 
¹ 
Shaharlar 
O‘rtacha 
Eng ko‘p 
Texnogen jinslarning mahsuliy 
tarkibi 
1 
Toshkent 
8—10 
20 
2 
Samarqand 
6—8 
15 
3 
Xiva 
2—3 
5—6 
4 
Buxoro 
2—3 
5—6 
5 
Andijon 
1,5—2 
4—5 
6 
Shahrisabz 
1,5—2 
2—3 
7 
Qo‘qon 
1,5—2 
2—3 
Gil, sog‘ tuproqlar, qum, qumoq 
tuproqlar, g‘ishtlar, chaqiq toshlar, 
sopol va keramika buyumlari, 
temir-tersaklar, kul, har xil xo‘jalik 
chiqindilari, yog‘ochlar, ularni 
chirishidan vujudga kelgan 
mahsulotlar va h.k. 
Suv chiqarish, sug‘orish majmualari bilan bog‘liq bo‘lgan texnogen
jinslarga  bundan  yuz,  hatto  bir  necha  minglab  yillar  avval  tog‘  yon-
bag‘irlaridan o‘tkazilgan hamda hozirgi vaqtda mavjud bo‘lgan ariqlar,

---

6 9
kanallar atrofida vujudga kelgan jinslar kiradi. Bu kanallarga Toshkent
oldi hududidagi va Toshkent shahari maydonini kesib o‘tgan Zax, Xonum,
Bo‘zsuv, Anhor, Qoraqamish, Bo‘rijar kanallarini, Samarqand shahrini
kesib o‘tuvchi Dargom, Buxoro yaqinidagi Zarafshon darayosidan ajratib
olingan Shohrux kanallarini ko‘rsatish mumkin. Ana shu kanallar bo‘ylab
vujudga kelgan texnogen  jinslarning  qalinligi  ularning  ishlash davri va
rejimiga  qarab,  2—3  metrdan  8—10  metrga  yetadi.  Litologik  tarkibi
bo‘yicha bu jinslar gil va lyossimon jinslar guruhiga kiradi.
Qazilma konlari bilan bog‘liq bo‘lgan texnogen jinslar respublika-
miz hududidagi faoliyat ko‘rsatgan va faoliyat ko‘rsatayotgan hamma
konlar atrofida mavjud. Jumladan, Angren, Olmaliq atroflarida bu jins-
lardan qalinligi 45—95 metrga yetadigan tepaliklar vujudga kelgan. Bu
jinslar o‘z litologik tarkibi bo‘yicha nihoyatda har xil bo‘lib, gil, qum,
shag‘al, hatto xarsang toshlardan tashkil topgan.
Yo‘l qurilishlari bilan bog‘liq bo‘lgan texnogen jinslari Buyuk Ipak
yo‘li o‘tgan hamma hududlarda, shaharlararo, davlatlararo harakatdagi
hamma  temir  va  avtomobil  yo‘llari  o‘tkazilgan  hududlardagi  mavjud
tabiiy tog‘ jinslari tarkibiga bog‘liq o‘zgarib boradi.