Gidroenergetik qurilmalar elektr qismi, rele himoyasi va avtomatikasi

 
Kuchlanish relelari 
 
Rele  chulg’amini  toʻg’ridan-toʻg’ri  yoki  kuchlanish  transformatorlari  orqali 
liniya  kuchlanishiga  (U
L
)  ulasak,  liniya  kuchlanishining  kattaligiga  ta’sir  javob 
beruvchi releni hosil qilamiz. 
  Bilamizki,  
2
R
E
I
k
M


  va 
R
R
R
Z
U
I
/

 
 

---

 
137 
Bu yerda Z
R
 – rele chulg’amining qarshiligi, 
                 U
R
 – rele chiqishidagi kuchlanish. 
 
2
R
E
I
k
M


, 
N
L
R
p
U
U
/

 ni hisobga olsak, 
2
L
E
U
k
M


 
Bundan kelib chiqadiki, rele harakati liniya kuchlanishi bilan harakterlanadi. 
Yakor harakat qilib, xavo oralig’i 

 ning oʻzgarishi oqim F va kuch F
E
 ning 
oʻzgarishiga  olib  kelmaydi.  Bu  kuchlanish  relesining  tok  relesidan  farq  qiluvchi 
belgisidir. 
Buning  sababi, 

  kamayganda  rele  chulg’amining  induktiv  qarshiligi  ortadi 
wL
X
R

  bu  esa  rele  toki 
R
R
R
X
U
I
/

  ni  kamayishiga  olib  keladi.  Bu  bilan  bir 
vaqtda rele zanjirining magnit qarshiligi 
ПS
R
m
4
/


 ham kamayadi. 
I
R
  rele  tokining  oʻzgarishi  R
m
  magnit  qarshilikning  oʻzgarishi  bilan 
kompensatsiyalanadi, natijada magnit oqim 
m
R
R
R
W
I
Ф
/

  oʻzgarmay qoladi.  
 
1
2
4
8
3
5
7
R2
R1
 
5.19 – rasm. Kuchlanish relesining ichki ulanish sxemalari