Gidroekologiya

Septik tindirgichlar.  To’g’ri to’rtburchak shaklidagi temir betonda ishlangan uch xonali 
tindirgich. Bo’linmalar orasida chiqindi suvlar o’tishi uchun maxsus teshiklar bor. Septik 

---

 
83 
tindirgichlarda chiqindi suv 6-12 soat, goho 24 soat davomida tindiriladi, cho’kma kamida 6 oy 
davomida saqlanadi.  
Septik tindirgichlarning suvdagi osilma moddalarni ushlab qolish qobiliyati 70% ni tashkil 
qiladi. Cho’kma uzoq vaqt davomida chiritiladi, bu jarayon suv ostida oksigen qatnashmagan 
holatda, ya’ni anaerob sharoitda o’tadi, jarayon nordon achitish reaksiyasi bilan boradi, bunda 
noxush hid chiqaradigan gazlar, vodorod sulfid va boshqalar paydo bo’ladi. Organik moddalarning 
zarrachalari parchalanib, yengillashib qoladi, suv tagidagi gazlar pufakchalar hosil qilib yuzaga 
chiqa boshlaydi. U o’zi bilan yengillashib qolgan zarrachalarni ham suv yuzasida olib chiqadi. 
Keyinchalik suv yuzasida qalin po’stloqqa o’xshash qattiq qatlamlar paydo bo’ladi. 
 Septik tindirgichdagi chiqindi suvlar cho’kma va po’stloq qatlamlar orasidan o’tib, 
tindirgichdan tashqariga chiqadi. Bunda suvning oksidlanish jarayoni 20-30% ga pasayadi. Septik 
tindirgichda chiqindi suv o’z holiga, yaxshilanish tomoniga qaytish xususiyatiga ega bo’lib qoladi. 
Ammo o’ziga juda ko’p oksigenni qabul qilishi tufayli biologik oksidlanish va tozalash yaxshi 
ketishiga halal beradi. Xuddi shunday ta’sir septik qurilmalardan chiqqan ochiq suv havzalariga 
tashlanganda ham sodir bo’ladi. 
Septik tindirgichlar ushbu kamchiliklari borligi sababli arzon bo’lishiga qaramay kam 
ishlatiladigan bo’lib qoladi. U faqat aholisi kam joylarda, ayrim kanalizatsiyasi bor binolarda 
ishlatiladi. Septik tindirgichlardan ajralib chiqqan suv albatta, biologik yo’l bilan tozalanishi kerak.