Gidroekologiya

 
 
 
 
 
 
 
O’lik dengiz haqida bilasiz-mi… 
 
O’lik dengiz Yer yuzidagi o’ziga xos suv havzasiga inson bergan g’alati nomlardan biridir. 
Bu dengizni ilk marta yunonlar “o’lik”, Qadimgi Iudeya aholisi esa “sho’r” deb atagan. Arab 
mualliflari uni “badbo’y dengiz” deb tilga olishgan. 
Bu dengiz Iordaniya va Isroil o’rtasida joylashgan katta va sho’r ko’ldir. Dengiz 
mintaqadagi mavjud chuqurlik yoki Yer qobig’ida paydo bo’lgan. O’lik dengizning bo’yi 75 km ga 
yaqin, eni esa ayrim joylarda 5 km  dan 18 km  gacha yetadi. Qizig’i shundaki, O’lik dengizning 
yuzasi Dunyo okeani sathidan 400 metr pastdir. Uning janubiy qismi nisbatan sayoz, shimoliy 
qismidagi ayrim joylarning chuqurligi 400 metrgacha yetadi. Boshqa dengizlardan farqli o’laroq, 
O’lik dengizdan birorta ham daryo oqib chiqmaydi, aksincha shimol tarafdan Iordan daryosi unga 
quyiladi.Bundan tashqari tevarak-atrofdagi qirliklardan ham jilg’alar dengizga oqub tushadi. 
Oshiqcha suv bug’lanib chiqib ketadi. Shuning uchun ham dengiz suvu tarkibida haddan ziyod osh 
tuzi, karbonat angidridli kaliy (ishqor), xlorid, magniy bromidi va boshqa mineral tuzlar yig’ilib 
qolgan.  O’lik dengiz dunyodagi eng sho’r dengizdir.  Uning suvi tarkibidagi tuzlar miqdori okean 
suvi tarkibidagi tuz miqdoridan 6 marta ko’p. Bu suvning zichligini shu qadar oshirib yuborganki, 
unda cho’milayotgan odam hech bir zahmatsiz suv yuzasidagi po’kakday suzib yuradi.  Dengiz 
qimmatli moddalar manbai bo’lib xizmat qilishi mumkin. Uning tarkibida 2000000 tonnadan oshiq 
erib ketgan ishqor bor. Undan o’g’it ishlab chiqarishda foydalanish mumkin. 
O’lik dengizda biror-bir jonzod yashamaydi.