Гидрапоника ўсимликларига макро ва микро элементларининг таъсири
Ўсимликлар ўсиши ва ривожланиши учун маълум озуқа моддаларига муҳтож. Тупроқда ўсиб, улар азот, фосфор, калий, калтсий, олтингугурт, магний, темир ва бошқа элементларни ўзлаштиради. Макроэлементлар - азот, фосфор ва калий - улар нисбатан катта миқдорда (грамм) керак. Бундан ташқари, ўсимликлар камроқ (граммнинг ўндан ва юздан бир қисми) бор, марганетс, мис, молибден ва бошқа элементларга муҳтож бўлиб, улар одатда микроэлементлар деб аталади. Элементлардан бирининг йўқлиги ёки этишмаслиги муқаррар равишда ўсимликларнинг ривожланишига салбий таъсир қилади: улар ёмон ўсади ва паст ҳосил беради. Барча керакли ўсимлик элементлари минерал тузлар эритмасидан олинади. Келинг, макроэлементларнинг ўсимлик ҳаётидаги ролини қисқача тавсифлаймиз.
Азот - оқсиллар ва хлорофиллнинг бир қисмидир. Агар азот этарли бўлмаса, ўсимликлар ёмон ўсади ва ривожланади, барглари кичик ва оч яшил рангдан тўлиқ рангпар рангга эга. Пастки барглар эрта сарғаяди ва кейин ўлади. Сарғиш баргнинг томирларидан бошланади ва унинг четларига қадар чўзилади. Бундай ҳолда, ўсимликнинг поялари заифлашади. Азотнинг мақбул дозалари ўсимлик унумдорлигини оширишга ёрдам беради, барглар ва пояларнинг ўсиши даврида ўсимликлар учун кўпроқ азот керак бўлади. Ўсимликларнинг мўл-кўл, меъёрдан ортиқ, бошқа элементларнинг (фосфор, калий) этишмаслиги билан азот билан озиқланиши ҳам уларнинг ривожланишига салбий таъсир қилади. Бундай ҳолда, ўсимликлар ажойиб тарзда ривожланади, уларнинг барглари қуюқ яшил рангга эга, аммо улар касалликларга кўпроқ таъсир қилади. Фосфор муҳим озиқ моддалар бўлиб, усиз ўсимликлар нобуд бўлади. Фосфор гуллашни тезлаштиради ва яхшилайди, унинг кўплиги ва давомийлигини оширади, илдиз тизимининг ривожланишини тезлаштиради.
Фосфор - этишмаслиги билан кўплаб ўсимликларнинг барглари кулранг-яшил ёки қизғиш рангга эга бўлади, пастки барглар сарғаяди ва жигарранг бўлади ва кейин ўлади. Ўсимликларнинг ривожланиши секинлашади, уларнинг пишиши кечиктирилади, улар тушкун кўринишга эга. Фосфор ёш ўсимликлар учун жуда зарурдир.
Калий - ўсимлик ўсиши ва асирларнинг пишишига ёрдам беради, у гуллашда фойдали таъсир кўрсатади, гуллар рангининг интенсивлигини оширади. У ўсимликларнинг ёш ҳаётий органларида кўп миқдорда топилади. Ёш барглар айниқса калийга бой. Калий ўсимликларда крахмал, шакар, оқсиллар, ёғлар ва бошқа моддаларнинг шаклланишида катта аҳамиятга эга. Калий ҳосилдорликни ва ўсимликларнинг яшашга чидамлилигини оширади. Калий этишмовчилиги билан пастки ва ўрта барглар сарғаяди ва сарғиш қирралардан бошланади ва марказий қисми яшил бўлиб қолади. Баргларнинг учлари ва уларнинг қирралари аста-секин жигаррангга айланади ва ўлади. Калий этишмаслиги билан ўсимликлар қўзиқорин касалликларидан осонроқ таъсирланади. Келинг, оз элементларини кўриб чиқайлик. Улар, макронутриэнтлар каби, ўсимликларнинг ривожланишига катта таъсир кўрсатади.
Магний - хлорофилл ҳосил бўлиши учун зарур бўлиб, унинг этишмаслиги барг пичоғининг оқланишига олиб келади - доғлар.
Калтсий ва олтингугурт - ҳужайралардаги бир қатор физиологик жараёнлар учун зарурдир. Улар ўсимликларнинг илдиз тизимининг кучли ривожланишига ҳисса қўшадилар.
Темир - ўсимликлар томонидан хлорофилл ҳосил қилиш учун ишлатилади. Темир йўқ бўлганда, ўсимликлар хлороздан азият чекади - уларнинг барглари оқариб, оқ рангга айланади.
Do'stlaringiz bilan baham: |