Gess qonuni. Standart holatdagi standart hosil boʻlish issiqligi haqidagi tushuncha

O’zbekiston Respublikasi O’rta va Oliy ta’lim vazirligi Samarqand

Davlat Universiteti

maxsus sirtqi bo’limi Matematika va Informatika fakulteti 116-guruh

Ali-Axunov Muhammad-Ali

Kimyo fanidan

Mustaqil ishi
Qabulqildi:____________________________

Tekshirdi:_____________________________

Gess qonuni. Standart holatdagi standart hosil boʻlish issiqligi haqidagi tushuncha.

Reja:

1. 
   Termokimyoning asosiy qonuni
   
2. 
   Gess qonuni.
   
3. 
   Olmos olinish.
   

Termokimyoning asosiy qonuni – Gess qonuni
Barcha termokimyoviy hisoblashlar asosida Gess qonuni yotadi, uni
quyidagicha tushuntirish mumkin: reaksiya entalpiyasining (issiqlik effektining)
o‟zgarishi faqatgina sistemaning boshlang‟ich va yakuniy holatlariga (ishtirok
etuvchi moddalarning boshlang‟ich va yakuniy holatlari ) bog‟liq va reaksiyaning
kechish yo‟nalishiga boǵliq bo‟lmaydi, modomiki barcha reagentlar va barcha
mahsulotlarning hosil bo‟lish entalpiyalari holat funksiyalari hisoblanadi.
Gess qonunidan tushunish mumkinki, berilgan reagentlardan kerakli
mahsulotlar reaksiyalarining turli xil ketma-ketliklari yordamida olinishi mumkin,
lekin ushbu xohlagan bir reaksiyalar ketma-ketliklari uchun issiqlik effektlari
yig‟indisi bir xil bo‟ladi.
А(g) + В(g)= С(g) gipotetik reaksiya uchun Gess qonunini quyidagicha sxematik
tasvirlash mumkin:



Bunda reaksiya uchta mustaqil yo‟llar orqali kechishi mumkin, ulardan har biri bir
nechta bosqichlardan iborat bo‟ladi, lekin barcha holatlarda boshlang‟ich va
yakuniy holatlar bir xil. Unda Gess qonuniga muvofiq quyidagini yozish mumkin:
∆НII yo‟l= ∆Н01 + ∆Нo2 + ∆Ho3
∆НIII yo‟l= ∆Н01 + ∆Нo2 + … + ∆Нo7
va bunda Gess qonuni bo‟yicha quyidagi nisbat bajariladi:
∆Нo1 yo‟l= ∆НoIIyo‟l+ ∆НoIII yo‟l
Gess qonunini tasdiqlovchi misol tariqasida olmos sintezining energetiksikli
sxemasini keltirish mumkin:



Bunda olmosni hosil bo‟lish jarayoni ikki xil yo‟l bilan olib borilishi
tasvirlangan, ya‟ni metandan to‟g‟ridan-to‟g‟ri olmosni olish reaksiya issiqligi yoki
metandan bosqich orqali dastlab karbonat angidrid, so‟ngra undan olmos olinishi
natijasida ham bir xil issiqlik effekti kuzatilmoqda. Bundan xulosa shuki, doimiy
bosim va haroratda reaksiya entalpiyasi (Но) – reaksiya issiqligiga tengdir,
entalpiyaning o‟zi esa holat funksiyasi hisoblanadi.
Entalpiyaning o‟zgarishini quyidagi sxemada tasvirlangan energetik
pog‟onalarning diagrammalari yordamida ham kuzatish mumkin