Gerontologiya va um um iy geriatriya

Diagnostika
S urunkali xoletsistit kasalligi diagnostikasida asosiy tekshiruv 
usullari qon tahlili — neytrofil leykotsitoz, SO E ning oshishi, 
eozinofiliya va biroz trom botsitopeniya. Ayniqsa m e to d ik to m o n d an
to 4g‘ri deb, o 4 tarkibini tekshirish hisoblanadi (duodenal zond 
bilan) va O ddi sfinkterining holati ju d a aham iyatli hisoblanadi.
Lekin katta yoshdagilarda bu tekshiruv usuli har doim ham
qilinaverm aydi, lekin qilinsa y o m o n b o ‘lmaydi. U shbu usul eng 
b irin ch ilard an ishlatilib kelinib, diagnoz q o ‘yishga katta sharoit 
tu g ‘diradi deb hisoblaym iz, chunki bu tekshiruv usuli bilan o ‘t 
qopi devorlari to n u sin i, o 4 chiqarila boshlangan vaqlini, o ct 
qanchaligini bilish m um kin, yana o ‘t tarkibini, uning solishtirm a 
og‘irligini, tosh va tuzlar tarkibini ham bilish m um kin.
Y ana instrum ental tekshiruv usullaridan ultratovush bilan 
tekshirish va xoletsistoangiografiya m etodlari ishlatiladi, b a’zan 
radionukleid orqali skanirovaniye qilish, kom pyutcr tom ogram m a 
va nihoyat lapo ro sk o p iktek sh iru vlaro ‘tkazish maqsadga muvofiqdir.
Davolash usullari
A sosan b unday qariyalarim iz am bulator usulida davolanadilar. 
Ahvoli o g‘irroq, ta n a harorati bilan, og‘riqlari qattiq vaqtda 
kasalxonaga yotqizilib davolaniladi. 
Ushbu dardning asosiy 
davolaridan eng kerakligi — parhezdir. Asosan 5—6 m ahal 
ovqatlanish, ya’ni b o ‘lib-b o ‘lib tanavvul qilish targ'ib qilinadi. 
(P ev zner b o ‘yicha 5-stol). Bunda qariyaning ko‘ngliga ham 
q arash zaru r (tusagan yeguliklaridan ham yeb turish lozim, chunki 
tatib yeyilgan taom o ‘tning kalloid holalini yaxshilaydi). Asosan 
pishirilgan mol g o ‘shti, yog‘siz tovuq go‘shti, baliq, tvorog, suzm a 
tavsiya qilinadi. Ayniqsa non m ahsuloti albatta yeyilishi kerak 
(qora no n, biroz suvi qochgan non va hokazolar). U lar ichak 
peristaltikasini yaxshilaydi, xolesterinni siqib chiqaradi, vitam inlar 
balansini ushlab turadi va o ‘t haydash xususiyati ham bor. 
Q ariyalar 1 haftada 4 - 5 tuxum (pishgan holda) yeyishlari kerak. 
H ar xil qaynatilgan sabzavotlar ham tavsiya etiladi: olm a, qizil 
lavlagi, kartoshka pyuresi, banan, nok va ham m a sharbatlar: o krik,
40

---

shaftoli, olm a va tam at sharbatlari. Asosiy davolash usullaridan 
yana biri sham ollashga qarshi dorilar, im kon qadar tetratsiklin 
guruhidagi antibiotiklar tavsiya qilinadi: tetratsiklin, levomitsetin 
(0.75—1.0 gram m gacha sutkasiga)
Ayniqsa o 4 tarkibida, ichakda lyambliyalar yoki boshqa 
parazitlar topilsa unda trixopol, furazolidon, furagin 0.1 gr 3 mahal
3 - 4 hafta beriladi. Tosh yig'ilmasligi uchun: alloxol, xolenzim, 
ursosan, xolagol va boshqalar beriladi. 0 ‘tni chiqarishni oshirish 
uchun sorbit, ksilit, magniy sulfat ham beriladi.
U ndan tashqari fizik m etodlar ham davolashda q o‘Haniladi: 
parafin applikatsiyasi, ozakerit, diaterm iya, amplipuls va juda 
ehtiyotkorlik bilan dinam ik toklar kichik dozalarda berish mumkin.