Germaniyaning pensiya ta’minoti tizimi reja Kirish

1.Germaniyaning pensiya ta’minoti tizimining asosiy xusisiyatlari
G`arb olimlarining fikricha, tabiiy tug`ilish kamayishi va umr ko`rish yoshining
ortishi aholining qarishiga sabab bo`lib, mehnat bozoriga salbiy ta‘sir ko`rsatadi. Shuning uchun pensiyaga chiqish yoshining bosqichma-bosqich me‘yorda oshirilishi pensiya fondlari mablag`larini barqaror rivojlanishga olib kelishi mumkinligi ta‘kidlanadi.
Qolaversa, rivojlangan mamlakatlarda aholining o`rtacha umr ko`rish yoshining oshishi va tug`ilishning kamayishi demografik masalalar qatoridan chiqib tobora iqtisodiy muammoga aylanib bormoqda. Xususan, 2000 yilda bir nafar 65 yoshdan oshgan pensioner fuqaroga 4-5 nafar mehnatga layoqatli aholi nisbati to`g`ri kelgan bo`lsa, 2020-2025 yillarga borib ayrim Yevropa mamlakatlarida ularning o`rtasidagi nisbat 1:2.5 bo`lishi kutilmoqda. Mazkur holat pensiya ta‘minotiga oid xarajatlarni o`sishi pirovardida yaqin kelajakda barqaror moliyalashtirish uchun qo`shimcha moliyaviy manbalarini izlab topishni va davlat pensiya ta‘minoti samaradorligini takomillashtirishni taqozo etadi.
Iqtisodiy xamkorlik va rivojlanish tashkiloti ma‘lumotiga ko`ra, Yevropa mamlakatlarida yaqin 10-30 yilda pensiya ta‘minotiga sarflanadigan o`rtacha xarajatlar YaIMga nisbatan 14-20 foizga yetishi taxmin qilinadi. Qolaversa, 2004 yilda 6,4 trln. nafar dunyo aholining 7,3 foizi pensiya yoshidagi fuqarolar tashkil etsa, 2015 yilga kelib 7,2 trln. kishiga yoki ular tarkibida pensionerlar ulushi 8,4 foiz bo`lishi kutilmoqda.

Qolaversa xorij ekspertlarining fikricha, 2060 yilga kelib har 3 nafar yevropalikning biri 80 yoshni qarshilagan bo`ladi. Ayrim Yevropa Ittifoqi davlatlarida iqtisodiy faol aholining rivojlangan mamlakatlariga ko`chib o`tishi natijasida aholining tarkibiy o`zgarishi kuzatiladi. Jumladan, Chexiyada 1 mln. nafar aholi yuqotiladi. Boltiq bo`yi mamlakatlari, Ruminiya va Bolgariyada 2060 yilda 1/3 qism aholisidan mahrum bo`lishi kutiladi, Slovakiya va Polshada 2050 yilda 65 yoshdan yuqori bo`lgan fuqarolar umumiy aholining 36 foizini tashkil etadi.

Yevropa statistika tashkiloti bashoratiga ko`ra, keyingi 50 yil davomida Yevropa mamlakatlari aholisining qarishi kuzatilib, bunda Chexiya aholisi yoshi yanada tez sur‘atlar bilan o`sishi taxmin qilinadi.³⁶