Geosiyosat asoslari

Umuman olganda geosiyosat ob‟yekti bo„lib – jahon siyosati, yagona tizim sifatidagi dunyoning geosiyosiy tuzilishi va xalqaro dunyoviy tartibot olib qaraladi. Geosiyosat ob‘yekti sifatida jahonning geosiyosiy xaritasi turishi birinchi navbatda, dunyoning ko‗p qutbli dunyoga aylanishi bilan va xalqaro munosabatlarning yangi bir transformatsiya – davlatlarning o‗z ta‘sir doiralari uchun kurash bosqichiga ko‗tarilishi bilan bog‗liq bo‗lsa, ikkinchidan, xalqaro maydonda ko‗pqirrali global dunyoviy siyosat tushunchasining shakllanishi bilan ham bog‗liqdir. Mazkur masalalar geosiyosat ob‘yektida yaxlit holatda turishi mumkin, biroq geosiyosat ularni tahliliy jihatdan o‗rganishni bir qator bosqichlarda ko‗radi. Masalan, zamonaviy geosiyosat dunyoning siyosiy xaritasida kechayotgan jarayonlarni umumbashariy, mintaqaviy va ma‘lum bir davlatning o‗zigagina daxldorligidan, manfaatidan kelib chiqib tahlil etadi va tegishli xulosalarni chiqaradi.

Dunyoviy siyosat – xalqaro huquqning asosiy sub‘yektlari o‗rtasidagi siyosiy faoliyatlar majmuasi; Xalqaro siyosat tuzilish jihatidan suveren, mustaqil milliy davlatlarning tashqi siyosiy faoliyatini; mintaqaviy davlatlararo va jamoatchilik tuzilmalari, guruhlari va ittifoqdoshlar o‗rtasidagi aloqalarni hamda umumbashariy miqyosda BMT va boshqa xalqaro tashkilotlar va muassasalar faoliyatlarini qamrab oladi.

Geosiyosatning tarixiy - tadrijiy taraqqiyotiga e‘tibor bersak, uning predmeti ham zamonga mos tarzda takomillashib, o‗zgarib borganligiga amin bo‗lamiz. Chunki jamiyatdagi geosiyosiy jarayonlar mavjud davlatlar manfaatlari bilan bog‗liq bo‗lgan real voqelikni o‗zida aks ettiradi. Shu boisdan har bir davrda geosiyosat predmeti sifatida jamiyatdagi ustuvor sohalar va xalqaro siyosatga daxldor bo‗lgan strategik masalalar namoyon bo‗lgan.