Geosiyosat asoslari

«Geosiyosat asoslari» fanining predmeti va tadqiqot doirasi. Bugungi xalqaro munosabatlarda kechayotgan jarayonlarni, uni vujudga keltirayotgan kuchlarni, ularning manfaatlarini, bu manfaatlami amalga oshuvini ta’min etuvchi usul - vositalami o‘rganish va tahlil etish muhim ahamiyat kasb etadi. O‘z - o‘zidan ko‘rinib turibdiki bu jarayonlarning bugungi tahlil oldingi davrlardan tubdan farqlanadi. Chunki, ijtimoiy - siyosiy, geosiyosiy jarayonlarni tahlil etishga qaratilgan ilmiy muhit jahon taraqqiyotining murakkab muammolarini o‘zida jo qilgan "o‘tish davri", “yangicha dunyo” barpo etish bilan ro‘baro‘ kelib turibdi. Uning ustiga "sovuq urush"dan keyin jahon siyosatiga ta’sirini ko‘rsatayotgan geosiyosiy o‘zgarishlar to‘lqini yangi bir bosqichga ko‘tarildi, ko‘p qutbli dunyoning shakllanishi qiyin kechmoqda. Bipolyar tizim quladi; bir qator davlatlarda siyosiy tuzumlar tubdan o‘zgardi; davlatlaming va ittifoqdosh davlatlarning geografık chegaralari yangidan shakllanib bu jarayon ma’1um ma’noda yana davom etmoqda; integratsiya jarayonlarini dezintegratsiya aloqalari qamrab olmoqda yoki aksincha. Umuman, xalqaro munosabatlar tizimi notinch, tez - tez o‘zgarib turibdi.

Xalqaro munosabatlarda kechayotgan, o‗ziga xos yangicha tarzida shakllanayotgan bunday jarayonlarni tahlil etishda zamonaviy xalqaro huquq va xalqaro munosabatlar nazariyasidagi ilgaridan mavjud nazariy - tahliliy yondashuvlar zamon talabiga javob bermay qoldi. Bu jihatdan mavjud muammolarni o‗rganish va ularni ilmiy - nazariy tahlil etish, ijtimoiy - siyosiy jarayonlar rivojiga xolisona baho berish, mavjud muammolarni bartaraf etish yo‗llarini topish uchun tabiiy ravishda geosiyosatga zarurat tug‗ilmoqda. Chunki yuqorida qayd qilingan siyosiy jarayonlar, ularni vujudga keltiruvchi kuchlar, manfaatlar, ularni ta‘min etishga qaratilgan mafkuraviy siyosat, ular o‗rtasidagi ziddiyatlar va shu singari boshqa muammolar bevosita geosiyosat fanining ob‘yekti va predmeti hisoblanadi.