Geologiya va geoinformatsion tizimlar fakulteti geologiya kafedrasi

Gidrosfera nimadan iborat?

Shunday qilib, bizga ma'lum bo'lgan okeanlar Jahon okeanining qit'alar va arxipelaglar o'rtasida joylashgan qismlaridir. Ular doimo o'zaro suv massalarini almashtiradilar va ba'zi oqimlar ketma-ket uchta okeanni qamrab oladi. Masalan, Antarktida yaqinida o'z suvlarini olib o'tadigan G'arbiy shamollarning sovuq oqimi g'arbdan sharqqa esuvchi shamollarga bo'ysunib, o'z yo'lida katta quruqliklarga duch kelmaydi va shuning uchun sayyoramizni butunlay aylanib chiqadi va suvlarini bog'laydi.
Hind, Tinch okeani va Atlantika okeanlari. Okeanograflar quyidagi okeanlarni ajratadilar (ular ham Jahon okeanining bir qismidir):

1. 
   Tinch. Eng katta okean 178,68 million km2 maydonni egallaydi, okeanning o'rtacha chuqurligi deyarli to'rt kilometrga etadi va suv yuzasi eng yuqori o'rtacha okean haroratiga ega - ortiqcha 19,4 ° C. Qizig'i shundaki, aynan shu erda Yerning eng chuqur nuqtasi - Mariana xandaqi joylashgan bo'lib, uning chuqurligi 11 km dan oshadi. Bu erda dunyodagi eng baland dengiz tog'i - Mauna Kea vulqoni: u okeandan 4 ming metr balandlikda ko'tarilganiga qaramay, uning okean tubidan balandligi 10 km dan oshadi va Everestdan deyarli 2 km balandroqdir.
   
2. 
   Atlantika. U cho'zilgan shaklga ega, shimoldan janubga cho'zilgan, maydoni 91,66 million km2, okeanning o'rtacha chuqurligi 3,5 km, eng chuqur joyi - Puerto-Riko xandaqi, chuqurligi 8,7 km dan ortiq. Aynan shu erda dunyodagi eng kuchli issiq oqim - Ko'rfaz oqimi oqadi va sayyoradagi eng sirli va sirli joylardan biri - Bermud uchburchagi ham joylashgan.
   
3. 
   hind. Maydoni 76,17 mln km2, oʻrtacha chuqurligi 3,7 km dan oshadi (eng chuqur joyi Yovon choʻqqisi, chuqurligi 7,2 km dan ortiq).
   
4. 
   Arktika. Maydoni 14,75 million km2, o'rtacha chuqurligi taxminan 1,2 km, eng chuqur okean esa Grenlandiya dengizida qayd etilgan va 5,5 km dan biroz oshadi. Sirtdagi o'rtacha suv haroratiga kelsak, u +1 ° C ni tashkil qiladi.
   
5. 
   Janubiy (Antarktida). 2000-yil bahorida Antarktida mintaqasida 35° janubiy burchak ostida alohida okean ajratish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi. sh. (suv va atmosfera sirkulyatsiyasi belgilari asosida) 60 ° S gacha. sh. (pastki topografiyaning shakli asosida). Rasmiy ravishda uning o'lchamlari 20,327 million km2 ni tashkil qiladi - bu uchta okean, Tinch okeani, Atlantika va Hind okeanining yuqoridagi ma'lumotlarida olib qo'yilishi kerak bo'lgan maydon. Janubning o'rtacha chuqurligiga kelsak, u taxminan 3,5 km, eng chuqur joyi - Yujno-Sandvichev xandaqi - uning chuqurligi taxminan 8,5 km.
   

Dengizlar, ko'rfazlar va bo'g'ozlar

Sohilga yaqin joylashgan jahon okeanlari dengizlarga, koʻrfazlarga, boʻgʻozlarga boʻlinadi. Ular bilan to'g'ridan-to'g'ri aloqa ko'rfazga ega - okeanning quruqlikka chuqur oqib tushmaydigan qismi va u bilan doimo umumiy suv mavjud.
Ammo dengizlar bir necha ming kilometr masofada joylashgan bo'lishi mumkin, uch tomondan quruqlik bilan o'ralgan bo'lishi mumkin, lekin bir tomoni doimo ochiq va okean bilan bo'g'ozlar, ko'rfazlar va boshqa dengizlar bilan bog'langan. Dengizlar va okeanlar doimo bir-biriga bog'langan, agar bunday xabar bo'lmasa, suv havzasi qanchalik katta bo'lmasin va qanchalik sho'r bo'lmasin, u ko'l hisoblanadi.