Geografiyasi

O’limning  sotsial  sabablari-  ko’p  jihatdan  ijtimoiy  tuzumga  bog’liq. 
Masalan,  O’zbekistonda  bepul  tibbiy  xizmat  tufayli,  ko’p  kasallik  -bezgak, 
qizamiq va boshqa infektsion kasalliklar tugatilgan. 
Aholining  tabiiy  o’sishi.  Aholining  tabiiy  o’sishi  ma’lum  bir  muddatda 
tug’ilganlar  sonidan  o’lganlar  sonini  olib  tashlaganda  qolgan  qoldiq  bilan 
o’lchanadi. 
 Aholining  tabiiy  o’sishi  dunyoning  turli  qismlarida,  har  xil  mamlakatlarda, 
hatto  bir  mamlakatning  ayrim  qismlarida  turlichadir  Masalan:  O’zbekiston  tabiiy 
o’sishi  yuqori  bo’lgan  davlatlardan  hisoblanadi.    Buni  sabablari  tug’ilish  va 
o’limga bog’liq. Hozir yer shari aholisi har yili 2% ga ko’paymoqda. Ammo aholi 
tabiiy o’sishining dunyo bo’yicha o’rtacha ko’rsatkichining yuqori bo’lgan joylar 
ham  bor.  Rivojlanayotgan  mamlakatlarda  aholi  ko’payishi  yiliga  3-4%ga  yetadi. 
Eng kam tabiiy o’sish rivojlangan kapitalistik mamlakatlarda kuzatiladi. Masalan: 
Yaponiyada-10.8, 
Avstraliyada-9.2, 
Italiyada-4.9, 
AQShda-5.9, 
Buyuk 
Britaniyada- 0,6 ‰ ni tashkil etadi. O’zbekistonda bu ko’rsatkich 18 ‰ ni tashkil 
etmoqda. 
Dunyo xududlarini tug’ilishning XX asrning ikkinchi bosqichidagi holatiga 
qarab  sharxlamoqchi  bo’lsak,  ularni  shartli  ravishda  uch  guruhga  ajratish 
maqsadga muvofiqdir.