Geografiyasi

Sanoat  va  atrof-muhit  muammosi.  Sanoatning  rivojlanishi  atrof-muhitga 
kuchli  ta’sir  qiladi.  Chunki,  sanoat  tarmoqlari  yer  osti  va  yer  usti  resurslarining 
asosiy  «iste’molchi»  sidir.  Tog’  -  kon  sanoatining  rivojlanishi  oqibatida  tabiiy 
landshaftning buzilishi, tog’ jinslarining ochiq muhitga chiqarib tashlanishi atrof-
muhitga jiddiy zarar yetkazadi. Uning oqibatlari insoniyat uchun nihoyatda xavfli 
bo’lib,  tuproq  qoplamining  buzilishiga,  yer  osti  suv  manbalarining  ifloslanishiga 
hamda  rekulьtivatsiya  jarayonlarida  katta  xarajatlarga  olib  keladi.  Dengiz  tog’  - 
kon  ishlarini  kengayishi  Dunyo  okeani  suvlarining  ifloslanishiga,  uning 
bioresurslariga salbiy ta’sir qilib jiddiy ekologik xavfni yuzaga keltirmoqda. 
 Yoqilg’i  energetika  majmuasida  IESlari  atrof-muhitga  zararli  moddalar 
chiqaradi, atmosferaning gaz tarkibini buzadi, suv temperaturasini ko’taradi, AES 
esa  atrof-muhitga  g’oyat  zararli  radioaktiv  elementlarni  chiqaradi,  yoki  AES 
lardagi  falokat  oqibatlari  (Ukraina-Chernobil  AES  dagi  avariya)  tuzatib  bo’lmas 
holatlarni  yuzaga  keltirishi,  juda  ehtiyotkorona  yondoshishni  taqozo  qilmoqda. 
AES  lar  nisbatan  «sof»  bo’lsada  to’g’on  plotinalar,  suv  omborlari  atrof-muhit 
rel’efiga,  o’simlik  va  hayvonot  dunyosiga,  yer  osti  suvlariga  ta’sir  etib  ekologik 
muvozanat buzilishiga olib kelmoqda. 
 Metallurgiya  sanoatining  rivojlanishi  esa  resursli  hududlar  kiyofasi  jiddiy 
bo’zilishidan tashqari atrof-muhitga temir, qo’rg’oshin, kalayi, mis, simob, surma 
va  boshqa  zararli  metall  chiqindilari,  zarralari  va  changlarni  chiqarib  inson 
salomatligiga xavf solmoqda. 
 Kimyo  va  neft-kimyo  sanoati,  o’rmon-tsellyuloza  va  boshqa  sanoat 
tarmoqlari-havoni,  suvni,  tuproq  qoplamini  turli  zararli  chiqindi  va  tashlamalar 
bilan  ifloslamoqda.  Ayniqsa,  kimyo  sanoati  korxonalaridagi  halokatlar  g’oyat 
xavfli oqibatlarni yuzaga keltirmoqda. 
 Shuning  uchun  ham  sanoat  tarmoqlarini  rivojlantirish  va  joylashtirishda 
ekologik omilni hisobga olish, tabiiy muhitni muhofaza qilish tamoiyillariga amal 
qilish, «chiqitsiz texnologiya» larni va berk ishlab chiqarish tizimlarini joriy qilish 
g’oyat muhim ahamiyatga ega.