Geografiya va tabiiy resurslar fakulteti quruqlik gidrologiyasi kafedrasi gidrometeorologiya yo

1. Botqoqliklar haqida tushuncha
Botqoqliklar har xil yo’llar bilan hosil bo’ladi.

1. 
   Ko’llarni o’simlik bosib ketishi yoki qurib qolishi.
   
2. 
   Sizot suvlarining yer yuzasiga ko’payishi orqasida quruqlikni zax bosishidan.
   
3. 
   Suv yaxshi oqmaydigan tekis yoki salgina past-baland yerlarda suv o’tkazmaydigan jinslarning yer betida yoki yer yuzasiga yaqin joylashishi natijasida yog’in suvidan quruqlikni zax bosishidan.
   
4. 
   Yerni dengiz yoki suvi bosishidan (ms, daryo qayirlari va deltalarida daryo toshqinlaridan).
   
5. 
   Kul rang tuproqli yerlarda ma‘lum chuqurlikda suv o’tkazmaydigan zich ortitek qatlami hosil bo’lishidan.
   

Podzal tuproqlarning illyuial qatlami ustida temir ko’p yig’iladi, bu joyda suv o’tkazmaydigan temirli yaxlit qatlam ortishi hosil bo’ladi. Qaerdan suv olishi va boshqa alomatlariga qarab hamma botqoqliklar ikkita guruppaga bo’linadi, yassi yoki past botqoqliklar va do’ng yoki baland boqoqliklar.
Pastlikdagi botqoqliklar tarkibida anchagina tuzlari bo’lgan sizot suvlaridan yoki daryo suvlaridan toyinadi, bunday botqoqliklar past joylarda uchdi: botqoqlikning yuzasi yassi yoki botiq bo’ladi. Botqoqlikka kelib turgan suvlarning tarkibida tuz ko’p bo’laganligidan past botqoqliklarda oziq moddalarni ancha ko’p talab qiladigan o’simliklar o’sadi. Bunday botqoqliklar, asosan, quruq iqlimli joylarda bo’ladi. Balandlikdagi botqoqliklar bevosita yog’in suvidan toyinadi va nam iqlimli yerlarda ko’p uchraydi. Bunday botqoqliklar suvayrig’ichlarda bo’ladi: ular yuzasi do’ng bo’ladi, o’simliklar sifagin moxlardan iborat
Yer sharida botqoqliklar xilma-xil iqlim zonalarida va ko’p kontinentlarda tarqalgan. Torf botqoqlikning umumiy maydoni yer sharida 2,7 mln. km yoki quruqlikning 2 % ini tashkil qiladi. Unda 11,5 ming km suvlar va gidrosferaning 0,03 % chuchuk suvi bor.
Botqoqliklarning umumiy maydoni Ye.Y. Kats. ma‘lumoti ko’ra asosan 3,5 mln. km. Eng ko’p botqoqliklar janubiy Amerika va Yevrosiyoda tarqalgan. Sobiq Ittifoqning Shimoliy g’arbiy qismining 40 % ini, G’arbiy Sibirning shimoliy qismining 50-70 % ini egallaydi. O’rmon zonasi va Kamchatkada ko’p tarqalgan.