19-mavzu. Ekoturistik marshrutlar tushunchasi, uning maqsadi va vazifalari Режа O‘zbekistondagi ekoturistik tashkilotlar va ekoturlar
Ekologik turizmning xalqaro markazi
O‘zbekiston Respublikasida umumiy turizm industriyasining jadal
sur’atlarda rivojlanishi ekoutrizmga ham o‘z ijobiy natijalarini
o‘tkazdi. Keyingi paytlarda bevosita ekoturistik marshrutlar bilan
shug‘ullanadigan markazlar va tashkilotlarning soni 12 tagacha etdi.
Bilvosita tarzda turizmning boshqa turlari bilan bir qatorda ekeoturizm
bilan shug‘ullanadigan turtashkilotlarning soni 30 dan oshib ketdi.
Bularning hammasi yuridik shaxs maqomida faoliyat yuritayotgan ekoturistik
tashkilotlardir. Lekin yuzlab jismoniy shaxslar davlat ro‘yxatidan o‘tgan,
undan ham ko‘plari davlat ro‘yxatidan o‘tmagan tarzda tabiiy turizm bilan
shug‘ullanmoqdalar. Tegishli turistik faoliyatni olib borish litsenziyasiga
ega bo‘lmagan jismoniy shaxslarning deyarli hech birida sof ekologik turizm
faoliyati olib borilmayapti. CHunki ularning hammasi davlat va mahalliy
jamoat birlashmalariga tegishli ekologik to‘lovlarni to‘lamaydilar,
ekologik bilim va madaniyatga ega emaslar, ekoturlar tegishli ekologik
jihatdan sertifikatlanmagan.
Ekologik turizmning xalqaro markazi Ekosan-tur tashkiloti asosiy
ekoturlarni taqdim etadi. Ular asosan Nurota Davlat Qo‘riqxonasi, Zomin
milliy bog‘i, G‘arbiy Tyan-SHan tog‘lariga piyoda va otlarda ekoturistik
marshrutlar. Ekosan-tur Qizilqumga tuyalarda sayohat, shuningdek tog‘ va
tekislik daryolarida raftlarda suzish, O‘zbekiston bo‘ylab ovchilik va baliq
ovlashni uyushtiradi.
Ekosan-turning asosiy marshrutlari G‘arbiy Tyan-SHyanga tog‘
tizmalariga tegishli bo‘lib, ularga:
• CHimyon - Taxta Djaylau dovoni trekkingi;
• CHimyon - Kichik CHimyon cho‘qqisi trekkingi;
• CHimyon - Oq soy darasi - Qora SHarshara trekkingi;
• CHimyon-Qumli dovon-Gulqamish darasi trekkingi ;
• Beldirsoy-Nurekota-Oqsog‘ota-Kumushkon otdagi turi.
Undan tashqari Ekosan-tur
turistlarga Nurota davlat
qo‘riqxonasiga 6 kunlik trekking va
otlarda, Zomin milliy bog‘iga 3 kunlik
trekking va otlarda, Qizilqumga 2
kunlik tuyada sayohat turlarini taqdim
etadi.
Navoiy shahridagi ekskursiya va
sayohat byurosi 2002 yilda tashkil
etilgan bo‘lib, u kompleks turlarni
taqdim etadi. Navoiy ekskursiya va
sayohatlar byurosiga qarashli Navoiy turistik baza Aydarko‘lda joylashgan.
Unda asosan to‘rtta o‘tov, ikkita chodir va ikkita tepa tomoni yopilgan
yoping‘ichlar kiradi. Firmalarga qarashli 10 ta tuya bir sutkada 100 ta
sayohatchiga xizmat ko‘rsata oladi.
73
1999 yilda tashkil etilgan ArkOsiyo xususiy firmasi an’anaviy
ekoturistik sayohatlardan tashqari
kompleks (trekking, tog‘ chang‘i, ot va tuya,
velosipedlarda sayyohat) turlarni ham
taqdim etadi.
Qoraqum-Tur (Xiva) firmasi o‘ziga
xos kechki Qoraqumga sayohatlarni taqdim
etadi. Bu sayohatlar kechki 17.00 dan 22.00
gacha o‘tkaziladi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasidagi
ekskursiya va sayohat byurolarining o‘ziga
xos jihatlari mamlaktimizda qaytarilmas tabiatiga ega bo‘lgan Ustyurt
platosiga, Amudaryoning quyi oqimidagi ko‘llarga, Qoraqalpog‘istonning
Qizilqum cho‘llariga qilinadigan ekoturlardir.
O‘zbekistonning sayohatchilar Assotsiatsiyasiga tegishli bo‘lgan Rabat
Malik ekoturistik tashkiloti tomonidan ham ekoturlar ishlab chiqilgan.
Rabat Malik 2000 yil 15 martda, ya’ni sayyohatchilar kunida tashkil topgan.
Assotsiatsiyaga 22 tashkilot a’zo. Ularning barchasida ekoturlar
uyushtiriladi. Bular asosan G‘arbiy Tyan-SHyan tog‘lariga uyushtiriladigan -
“Kumush ko‘za”, “Xumson”, “Kumushkon” kabi ekoturistik marshrutlardir.
Evropa Ittifoqi tomonian qo‘llab quvvatlanayotgan “G‘arbiy Tyan-SHan
biologik xilma-xilligini saqlash loyihasi" ruknida "Barqaror faoliyat
rivoji va ekoturizm" dasturini ishlab chiqqan. Unda tog‘ ekotizimlarini
saqlab qolish va atrof muhitni muhofaza qilishni ekoturizmni
rivojlantirish orqali amalga oshirish maqsad qilib olingan. Rabat Malik
assotsiatsiyasi mahalliy aholi orasidan tur operatorlarni tanlab oladi va
ularni gid sifatida tayyorlaydi. “
