Geografiya va ekologiya fakulteti ekologiya va hayot faoliyati xavfsizligi kafedrasi

8-jadval
Bakteriyalarning suv manbalarida yashash muddatlari.

Bakteriyalar	Vodoprovod Suvida	Daryo suvida	Kulmak suvda
Ichak tayoqkchasi Ich terlama bakteriyasi Dizenteriya mikrobi Vabo vibrioni Leptosfera Tulyaremiya mikrobi Brutselloz tayoqchasi	2-262 kun 2-93 kun 15-26 kun 4-28 kun ---- 92 kun 2-85 kun	21-183 kun 4-183 kun 19-92 kun 0,5-92 kun 150 kun 7-31 kun ----	---- 15-107 kun ---- 1-92 kun 7-75 kun 12-60 kun 4-122 kun

Tarixiy ma’lumotlardan ma’lumki, suv orqali tarqalgan kasalliklardan juda ko‘p odamlar qirilib ketgan. Masalan: 1972 yil Meksikada ich terlama kasalidan 10000 kishi og‘rib o‘tdi, 15000 kishi halok bo‘ldi. 1908-1909 yillarda Neva daryosiga Shahar kanalizatsiyasini zararsizlantirmay oqizilishi tufayli vabo tarqalib bir necha ming kishi xalok bo‘ldi.

Yaponiyada Intsu daryosidan 200 kishi zaharlangan, 100 tasi o‘lgan. Yedirib ko‘rilganda, ular tanasidan kadmiy, qo‘rg‘oshin va rux elementi topilgan. Vengriyada ko‘p kishi dermatit bilan og‘rigan. Bunga sabab xromni organizmda to‘planishi bo‘lgan.
Tanasida simob to‘plangan baliq iste’mol qilib Yaponiyada 1968 yil 48 kishi, 1971 yilda 269 kishi zaharlangan 55 tasi o‘lgan, 1974 yilgacha minomata kasali bilan 500 kishi og‘rigan.
Yaman Arab Respublikasida aholini toza ichimlik suvi bilan ta’min-lanmaganligi orqasida bolalarda diareya kasalligi ko‘p uchraydi va 5 yoshgacha bo‘lgan bolalarning 30-40 foizi shu kasallikdan nobud bo‘ladi.
Suv orqali Vasilyev-Veyl kasalligi, suv lixoradkasi, leptospiroz, tularemiya kasalliklari ham tarqalishi mumkin. Bu kasalliklar suvda kalamush va boshqa hayvonlar ko‘payganida paydo bo‘ladi. Bunday suvlarda cho‘milish albatta kasallik keltirib chiqaradi. Xullas, ichimlik suvlarini muhofazalash kasalliklar tarqalishining oldini oladi(9-jadval).
Tabiiy suv tarkibida tirik organizm uchun zarur bo‘lgan biologik mikroelementlar mavjud. Inson salomatligi uchun kichik miqdorda mis, rux, yod, marganets, molibden, kobalt, temir, kalsiy, kaliy, fosfor, natriy kabi mikroelementlar juda muhim. Bu moddalar organizmga oziq va suv orqali tushib, organizm ehtiyojini qondiradi. Agar bu mikro va makroelementlar organizmda yetishmasa, organizm kasallanadi. Masalan: organizmga sutkasiga 120-200 mkg yod elementi tushmasa, qalqonsimon bez faoliyati ishdan chiqib, bo‘qoq kasalligi paydo bo‘ladi. Kasallikka o‘z vaqtida davo qilinmasa, kishi aqliy va jismoniy jihatdan orqada qoladi, asab faoliyatida salbiy o‘zgarishlar kuzatiladi.