Geografiya kafedrasi

Avstriya mamlakatining turizm iqtisodi 
Avstriya markaziy Yevropadagi davlat. Ushbu mamlakat Shimoliy Yevropani Janub 
bilan. Farbiy Yevropani Sharq bilan bog‘lovchi trassalarning kesishuv yo‘lida joylashgan. 
hududi 83.849 kv.km.. aholisi 9.0 mln. Yirik shaharlari Vena. Grats. Lind. Zal‘tsburg. Rasmiy 
tili - nemis tili. Yevropa Ittifoqi a‘zosi. 2002 yildan yevroga o‘tilgan. 
Avstriya Yevropa va umuman jahondagi eng rivojlangan davlatlar qatoriga kiradi. 
So‘nggi yillarda bu davlatning iqtisodiyoti yuqori sur‘atlar bilan rivojlanmoqda. Yalpi milliy 
mahsulot hajmi 139.3 mlrd. dollar. yillik o‘sish 3%ga teng. 
Avstriyada XX asrga xos muhim o‘zgarish shundan iboratki. agar avvallari sanoat va 
qishloq xo‘jaligi hal qiluvchi o‘rinni egallagan bo‘lsa. so‘nggi yillarda xizmat ko‘rsatish sohasi 
asosiy o‘ringa chiqib oldi. Ayniqsa. xalqaro turizm mamlakat iqtisodiyotida eng serdaromad 
sohaga aylangan. Faqat shu soha faoliyati tufayli davlat xazinasiga deyarli 15 mlrd. AQSH 
dollari miqdorida foyda keltiradi. bu yalpi milliy mahsulotning 11%ga to‘g‘ri keladi. Bu kichik 
bir davlat iqtisodiyoti uchun nihoyatda katta daromad manbai hisoblanadi. Albatta. bunday 
yutuqqa erishish osonlik bilan ro‘y bermaydi. Avvalo mamlakatda tinchlik-osoyishtalik 
ta‘minlangan. turistlarning turli tuman talablarini qondiradigan infratuzilma yaratilgan bo‘lishi 
lozim. Bu avvalo qulay transport. mehmonxonalar ulardagi bekamu-ko‘st servis. aloqa 
xizmatlari. tarixiy yodgorliklar. yaxshi muomala va boshqalar yuqori saviyada amalga oshirilishi 
natijasidir. 
Avstriyaning qulay geografik joylashuvi. iqlimining mo‘‘tadilligi. jahonga mashhur Al‘p 
o‘tloqlari. tog‘lari. qishki chang‘i uchun kerakli imkoniyatlar yaratilganligi bunga qulaylik 
yaratadi. 
Demak. mamlakatning geografik holati. shuningdek. uning qulay avtomobil‘ trassalarini 
katta miqdorda tranzit va bir kunga keluvchi turistlar tashkil qiladi.
Tranzit turistlarning asosiy qismi Shimoliy Yevropadagi mamlakatlardan O‘rta yer 
dengizi qirg‘oqlariga yo‘l oladilar. 1980 yillarning oxirlarida sotsializm lageri bilan g‘arb 
o‘rtasidagi «temir parda» olib tashlangandan keyin bir kunga keluvchi turistlar soni yana ham 
oshdi. 1990 yillarning boshida mamlakatga qo‘shni bo‘lgan Vengriya. Chexiya va Slavakiya. 
shuningdek. Pol‘sha turistlari faol qatnay boshladilar. 1992 yilda chet el turistlari Avstriyada 
umumiy hisobda 99.7 million turistik kunni o‘tkazdilar. Ichki turistlar esa 30.6 million turistik 

---

55 
kun o‘tkazdilar. Hozirgi payitda Avstriya qishi sport o‘yinlari bo‘yicha yetakchi turistik markaz 
hisoblanadi.
Vaholanki. xalqaro turizm asosan mamlakatning g‘arbiy qismida rivojlangan. Avstriya 
xalqaro turizmini asosiy ta‘minlovchi mamlakatlar Germaniya. Niderlandiya va Buyuk Britaniya 
hisoblanadi. Bu uch davlat fuqarolarining Avstriyada o‘tkazgan turistik kunlari 80%ni tashkil 
qiladi. Tashrif buyuruvchi turistlarning yarimi Germaniyaga to‘g‘ri keladi. Undan keyin esa 
Niderlandiya. Italiya. Buyuk Britaniya. Shvedsariya. Frantsiya. AQSH. Bel‘giya. Shedsiya. 
Sharqiy Yevropa mamlakatlari va boshqalar turadi. Avstriya ko‘proq Germaniya turistik 
bozoriga muhtojlik sezadi. lekin so‘nggi yillarda ko‘proq Italiya bilan hamkorlik qilmoqda. 1992 
yilda Avstriyada turistik kunlar miqdori 1990 yilga nisbatan 3.6 mln.ga ortdi. 
Avstriyada gavjum sezon avgust oyiga to‘g‘ri keladi. 2000 yilda Avstriyaga tashrif 
buyurgan turistlar soni 17818000 ming kishini tashkil etgan. yillik o‘sish esa +2.0%ni tashkil 
qildi. Turistik mahsulotlarni internet orqali sotish esa 19%ni tashkil etgan.
Avstriyada qishki turizm mavqeining o‘sishi bilan birgalikda ushbu mamlakat va boshqa 
Al‘p davlatlari. ya‘ni Shvedsariya. Italiya. Frantsiya. Germaniya va Sloveniya oldida qishki sport 
o‘yinlarining ekosistemaga ta‘sir qilish muammosini hal qilish turibdi. SHu bilan birgalikda 
ushbu mamlakatlarda yozgi turizm mavqeining pasayishi sezilmoqda (3.4.1-jadval). 
Avstriya respublikasi mustaqil O‘zbekiston respublikasini 1992 yil 15 yanvarda tan oldi 
va 25 martda diplomatik munosabatlar o‘rnatildi. Siyosiy. iqtisodiy va madaniy munosabatlar har 
ikkala mamlakatlar o‘rtasida tobora avj olib bormoqda. Vena universiteti bilan hamkorlikda 
Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti qoshida iqtisodchi kadrlarni tayyorlash bo‘yicha katta 
loyiha amalga oshirilgan. Avstriyada bir necha bor O‘zbekistonga oid ilmiy va amaliy 
konferentsiyalar. ko‘rgazmalar o‘tkazildi.