Geografiya fanlari tizimi va uning tarkibi

«Demografik portlash» va «Anklav davlat» atamalarining mazmunmohiyatini tushuntiring.

Javob: Demografik portlash – aholi soning keskin o’sib ketish jarayoni.
Anklav davlat – faqat bitta davlat, bilan chegaradosh bo‘lib, butunligicha uning hududi bilan o‘ralgan davlatdir.

3. 
   Dunyoning siyosiy xaritasidan Lotin Amerikasidagi okeanga chiqish imkoniyati bo‘lmagan 2 ta davlatni ko‘rsating. Ulardan qaysi birining poytaxti ekvatordan uzoqroqda joylashgan? Ushbu shaharning geografik koordinatalari aniqlang.
   

Javob: Lotin Amerikasida bevosita quruqlikka chiqa olmaydigan davlatlar: Boliviya hamda Paragvay davlatlari hisoblanadi. Ular ichida Paragvay davlatining poytaxtiAsunson shahri ekvatordan eng uzoqda joylashgan bo’lib, uning geografik koordinatalari: 25°10' janubiy kenglik, 57°40' g’arbiy uzoqlik.

26-BILET

1. Afrikaning subregionlarga bo‘linishi. Shimoliy Afrika mamlakatlarining o‘ziga xos xususiyatlari.
Javob: Afrika tabiiy resurslarga boy bo‘lishiga qaramay, mavjud siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy muammolar natijasida rivojlanish darajasi past bo‘lgan ko‘p davlatlar jam bo‘lgan qit’a hamdir. Umumiy maydoni – 30,3 mln km² dan ortiq bo‘lgan ushbu qit’ada 62 ta davlat joylashgan. Ularning 54 tasi mustaqil davlatlardan iborat. Qit’ada
10 ta orol, 15 ta quruqlik ichkarisidagi, 37 tasi dengiz chegaralariga ega. Afrika hududi 5 ta subregionga ajratiladi. Shimoliy, G‘arbiy, Markaziy, Sharqiy va Janubiy Afrika subregionlari bir-birlaridan geografik o‘rni xususiyatlari, tabiiy resurslar bilan ta’minlanganlik darajasi, maydonda joylashgan davlatlar soni kabi ko‘rsatkichlariga ko‘ra farq qiladi. Shimoliy Afrika O‘rta va Qizil dengizlar, Atlantika okeaniga chiqa olish imkoniyati mavjud bo‘lgan sababli qadimdan Yevropa hamda G‘arbiy Osiyo davlatlari bilan aloqalarni yo‘lga qo‘ygan edi. Hududining katta qismi subtropik mintaqaga to‘g‘ri kelganligi davlatlarning paxta, zaytun, uzum, sitrus mevalar yetishtirishga ixtisoslashishga sabab bo‘lgan. Sanoat tarmoqlari rivojlanishi esa, birinchi navbatda mineral xomashyolarni qazib olish (neft, tabiiy gaz, fosforit, temir rudasi) hamda qayta ishlash bilan bog‘liq. Bundan tashqari, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlashga ixtisoslashgan yengil va oziq-ovqat sanoati ham yaxshi rivojlan gan. Bu yerda dengiz transporti ahamiyatli hisoblanadi. Ayniq sa, Suvaysh kanali ning bu minta qa hududida joylashganligi trans port xizmatlarining yuqori darajada rivojlanishiga sabab bo‘lgan. Bun dan tashqari, xizmatlar sohasida turizm xizmatining ham o‘rni katta. Aholisining asosiy qismini arab tilida so‘zlashuvchi xalqlar tashkil qiladi. Ko‘p asrlik tarixga egaligisa babli, mintaqa davlatlari iqtisodiyoti uchun an’anaviy hisob langan su g‘or ma dehqonchilik, ko‘ch man chi chor va chilik, hunar mand chilik kabi tarmoqlar o‘ziga xos an’analarga egaligi bilan ajralib turadi. Misr va Jazoir subregionning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasiga ko‘ra peshqadam davlatlar hisoblanadi.

2.